Een ernstig gebrek aan Gerard Walschap. Een biografie van Jos Borré betreft het personenregister. Dat rammelt als de gereedschapskist van een loodgieter.

Laten we beginnen met het trefwoord 'Depeuter'! Tot mijn niet geringe verbazing heeft dit lemma slechts 1 (lees: één) verwijzing: 248. Nochtans had ik tijdens de lectuur mijn naam ook aangestipt op een aantal andere pagina's, zoals 556, 588, 676, 711, 731… Rarara, wat is er met Depeuter gebeurd? In de tijd van Gutenberg had men nog kunnen denken dat er wat letters uit de zetbak gevallen waren, maar in de digitale 21e eeuw? Met de geavanceerde zoekfunctie van Windows is het opmaken van een register een fluitje van een duitje. Ach, misschien heeft de biograaf per abuis op de deleteknop gedrukt en zijn de andere verwijzingen bij Depeuter uit het bestand gedonderd. Zelfs de beste pianist slaat al eens een verkeerde toets aan.

Een paar steekproeven kunnen wellicht klaarheid scheppen…

Laten we pakweg Teilhard de Chardin nemen, achter wiens naam ook maar één verwijzing staat, nl. naar pagina 471… Nochtans komt het me voor dat ik die Franse jezuïet-theoloog-paleontoloog ook elders ben tegengekomen. Even zoeken dus. Zie je wel: op de bladzijden 543, 546, 550… Guido Walschap valt door hetzelfde mandje: hoewel hij talloze keren in Borrés dikkerd optreedt, o.m. op de bladzijden 635, 636, 662, 656, 604, 673, 490…, krijgt hij in het register slechts twee vermeldingen: 460, 682.

Bij de naam André Demedts stellen we dan weer een andere rariteit vast. Van pagina 108 tot 199 wordt die regelmatig geregistreerd, maar daarna: niks meer. Terwijl ik toch meende meer dan eens op 'Demedts' gebotst te zijn. Nogmaals feuilleteren dus. En ja hoor, op bladzijde 200 is het al raak. En even present is Demedts op de bladzijden 222, 223, 275, 286, 504, 563, 601, 613, 631, 632… en waar misschien nog overal? Ach, ik geef het op om verder naar Demedts te zoeken.

Hetzelfde gebeurt Dan maar eens toetsen met Marnix Gijsen. Achter die naam signaleert het register elf bladzijden, gaande van 105 tot 190, hetzij van het jaar 1920 tot 1931, waarna het stilvalt, ofschoon Gijsen nog verscheidene keren in het boek ter sprake komt. Idem voor Constant Godelaine, wiens naam vanaf pagina 164 niet meer geregistreerd wordt, hoewel hij na 164 nog meermaals voorkomt in de tekst.

Dan maar eens toetsen met een paar priesters-schrijvers. Misschien heeft de H. Geest de biograaf bijgestaan om tenminste tegen die gewijde heren niet te zondigen. Voor Armand Boni verwijst het register uitsluitend naar 731. Midden in de voetnoten is dat. De betreffende voetnoot blijkt betrekking te hebben op pagina 604, en jawel hoor, daar treffen we "de vereenzaamde priester Armand Boni" aan. En voor Jozef De Vocht is het alweer wat anders: voor deze eerwaarde worden we verwezen naar bladzijde 47, waar zijn naam inderdaad voorkomt in een uitvoerig citaat uit Westerlincks Gesprekken met Walschap. Edoch, de brave man heette niet De Vocht maar De Voght, en in die spelling vinden we zijn naam ook terug op bladzijde 149, zij het met een kleine 'de', maar naar die pagina wordt in het register nergens verwezen.

Ook voor anderen blijkt het register onvolledig. Bij Pedro Salinas bij voorbeeld, bij Jacques De Strycker, Piet Vinck, W. M. Roggeman, Richard Declerck, J. Weisgerber en Leo Collard, bij R.F. Lissens, Karel Jonckheere, Hubert Lampo, Paul Jans, enz. Op pagina 505 komt ook "professor Donkersloot van de Gemeentelijke Universiteit Amsterdam" zonder diens roepnaam 'Nico' ter sprake, maar in het register is er van Donkersloot geen spoor te vinden. Wel geregistreerd wordt Anthonie Donker, voor wie gerefereerd wordt naar de bladzijden 259 en 457, maar nergens in het boek wordt erop gewezen dat Donker zónder en Donker mét -sloot dezelfde personen zijn.

Het fluitje van een duitje blijkt dus wel behoorlijk vals te klinken.

En daarmee is het klosje niet af want bij een aantal namen blijkt ook de nummervolgorde door elkaar gegooid, zoals bij Jan Grauls, Louis Roppe, Karel van Acker, Piet Van Aken, en er staan ook gewoon foute verwijzingen in het register, zoals voor Paul Hardy bij wie verwezen wordt naar pagina 491, waarop echter alleen de titel van hoofdstuk 9 voorkomt, of voor Henry Miller die zou voorkomen op pagina 532, terwijl het 523 moet zijn. Bepaalde personen zijn zelfs helemaal niet geregistreerd, zoals J. C. Bloem, Jean Absil, Julia De Bier, Orola Nenni, Henry Furst, P. H. Ritter, Jozef De Borger, Anna De Ridder, Anton van Duinkerken, Rob Calot, Hugo Nijs, R. Roelants, Pieter Lambrechts – die op pagina aanwezig is als "rector Lambrechts", zonder dat we mogen vernemen hoe zijn voornaam is.

Enzovoort… Enzovoort…

Zelfs Pieter Paul Rubens ontbreekt op het appèl. En met Jezus Christus is er iets vreemds aan de hand: op pagina 633 lezen we de bemerking: "J. van Nazareth (waarom Borré niet 'Jezus' schrijft, is ons een raadsel) en Karl Marx heten 'wereldbeschouwelijke tafelspringers', maar terwijl het register bij Marx verwijst naar die bladzijde, is er van de nevengeschikte Jezus geen lemma te bekennen, noch als 'Nazareth' noch als 'Christus'. Nochtans is Christus even historisch als Marx, dachten we, zelfs voor een vrijdenker.

Een soepke van jewelste is het. Ook in verband met de namen die in de afdelingen 'Noten', 'Secundaire bibliografie' en 'Verantwoording' voorkomen, schort het een en ander. Waarom sommige van die namen worden opgenomen in het register maar de meeste andere niet, mogen God en Kleine Pierke weten.

Een mooi voorbeeld daarvan is Daniël Robberechts, die alleen 731 achter zijn naam krijgt. Nu is 731 een pagina met voetnoten, en jawel, in voetnoot 8 treffen we niet alleen Daniël Robberechts aan, maar ook Piet van Aken, Ivo Michiels, Georges Adé, Jan Emiel Daele, Freddy de Vree, enz., terwijl nochtans in het register achter de namen van al die anderen niét verwezen wordt naar pagina 731. Moeten we ervan uitgaan dat Borré zich voor verwijzing naar de 'Noten', net als naar de 'Secundaire bibliografie' en de 'Verantwoording', beperkt heeft tot de namen die niét voorkomen in het tekstcorpus? Zoals voor Joris Note, die 679 (secundaire bibliografie) en 683 (noten) achter zijn naam heeft staan, maar daar is dan weer een ander probleem, want op bladzijde 683 is geen Note te vinden.

Ook in deze is volgehouden systematiek hopeloos zoek. Zo wordt bij voorbeeld Rombouts E. in het register vermeld voor zijn aanwezigheid op pagina 505 van de tekst, maar hij krijgt eveneens een vermelding voor een voetnoot over hem op pagina 703. Hetzelfde voor Godfried Benn, die een vermelding heeft voor zijn optreden in de volle tekst op pagina 573, maar ook gementioneerd wordt voor een voetnoot op pagina 709. Anderzijds krijgen bij voorbeeld de namen van Christine D'haen en Rost van Tonningen, die nochtans uitsluitend in de voetnoten voorkomen, géén registeraanduiding. En terwijl voor W. M. Roggeman, Harold Polis, Hans Renders in het register zowel naar de secundaire bibliografie als naar de voetnoten verwezen wordt, ontbreken de meeste andere namen uit de 'Verantwoording' of de 'Noten' volledig.

Begrijpe wie begrijpen kan, maar één zaak kunnen we er wel uit besluiten: door die superrommelige opmaak van het personenregister is "het belangrijkste non-fictie boek dat de afgelopen jaren in Vlaanderen is verschenen", zoals Karl Van den Broeck, de culturele hoofdredacteur van De Morgen (12 juni 2013) schrijft, als naslagwerk – wat het op de eerste plaats zou moeten zijn – compleet onbruikbaar.

Frans DEPEUTER

Jos Borré, Gerard Walschap. Een biografie, De Bezige Bij Antwerpen, 2013, 750 p., 49,95 €.

De lange en Haagse Laan van Meerdervoort ontspringt in het nagelaten domein van Louis Couperus. Aan de huizen en aan alles in de omgeving kleeft het negentiende-eeuwse fin de siècle. Haagser dan Haags is hier de atmosfeer. Tenminste als je er de juiste trilhaartjes voor hebt. Bij gunstige lichtval wordt de geest heel soepeltjes bevangen door een bijzondere grijsheid: ach ja… de tinten van de Haagse School, de voorbije grandeur, de wellustige droefheid van het onvervulde...

Een klein half jaar geleden viel mij ter hoogte van het Museum Mesdag iets op. De gevel naast het door schilder/collectioneur Hendrik Willem Mesdag in 1887 gestichte museum was opeens voorzien van een bronzen plaquette. Het chique bord bij de voordeur van Laan van Meerdervoort 11 herinnert de voorbijganger eraan dat hij de voormalige woning van schrijver Cyriel Buysse passeert.

Plaquette Cyriel Buysse Genootschap

Van 1896 tot 1932 woonden Buysse en zijn vrouw afwisselend in Den Haag en in Vlaanderen (het plaatsje Afsnee bij Gent). In 1896 was de schrijver met de gefortuneerde Nederlandse weduwe Nelly Tromp-Dyserinck getrouwd. Zijn literaire carrière werd hierdoor in meerdere opzichten verrijkt. Scheppende arbeid kon plaatsvinden zonder zorg om inkomen en hoge Haagse kringen openden zich.

Laan van Meerdervoort 11

De rechtstreeks van Mesdag gekochte woning maakte destijds (en nu ook weer) deel uit van het museum-/wooncomplex van de bekende zeeschilder. Goed beschouwd is het Museum Mesdag dus voor een deel een ‘monument’ Buysse. Ai… dat verklaart wellicht waarom het drie jaar duurde voordat het Van Gogh Museum (waaronder Museum Mesdag valt) toestemming voor de plaquette verleende aan het Buysse Genootschap. Haagse roem wordt niet gaarne gedeeld.

Een aardig coterietje vormde zich op een vierkante kilometer: de Mesdagjes, het echtpaar Buysse en de nabij wonende familie Couperus (Louis en zijn vrouw Elisabeth). Over de Haagse contacten tussen Couperus en Buysse lees ik in een commentaar op een publicatie van Anne Marie Musschoot iets intrigerends. Het gaat over de nerveuze vrouw.

Wie kent haar niet?

Wij hebben het over de tijd waarin de nerveuze vrouw nog iets wezenlijks voorstelde. De tijd van Couperus’ feuilleton Eline Vere. De tijd van De Bom en Buysse.

In de letterkunde van rond 1900 werden ze moeiteloos geconserveerd: vrouwen met een gedistingeerde, bijna aangeboren, droefheid. Een vanzelfsprekende onvervuldheid doortrilde heel hun wezen. De mannelijke lezer kon er zonder probleem waardering voor opbrengen. De contemporaine nerveuze (of liever ‘spirituele’ zoekende) vrouw kan er niet aan tippen.

Ik heb nooit begrepen waarom die precieuze verfijnde nerveuze vrouw verdween uit de letteren, waarom je haar nu alleen nog met de tijdmachine kunt bezoeken. Tot ik, speurend naar bijzonderheden van de Haagse tijd van Cyriel Buysse, de kille waarheid las.

Nog tijdens de Haagse contacten van Buysse en Couperus raakte de nerveuze vrouw uit de mode(!). En net zo gemakkelijk stapten beide schrijvers af van het beproefde naturalistische procedé, waarin de psychologische tekening van het vrouwelijk ‘nerveuze’ tekort zo prachtig aanwezig is. Men vraagt, en wij draaien.

De nerveuze vrouw van toen, de ware nerveuze vrouw, is nooit meer gezien.

Een trieste gewaarwording. Mooi verbonden met de bronzen herinnering aan het Haagse leven van Cyriel Buysse.

Erick KILA

John Rijpens

Antwerpen heeft altijd twee burgemeesters gehad. Een voor ’t Stad, een voor de ‘Buiten’. Marnix van Sinte-Aldegonde was zo’n buitenburgemeester, voor de kleine boeren en de rijke heren die een ‘Hof van Plaisantie’ buiten de muren hadden. Dat was een verstandige keuze. Vandaag heeft een buitengemeente als Mortsel wel een tramlijn van Boechout naar Antwerpen, maar het verkeer staat er zenuwslopend stil. Een terugblik kan best verrijkend werken. En dat heeft John Rijpens, cultuurverslaggever voor het Volksbelang en heemkundige van de plaatselijke schrijvers, met zijn Literaire Vogelvlucht over Mortsel, Edegem, Boechout, Hove en Kontich uitstekend begrepen.

De kracht én de zwakte van streekscribenten is de anekdotische benadering. Ze publiceren vaak in streekkrantjes. Voor John Rijpens is dat ’t Periodiekske in Mortsel. Ze maken alles bevattelijk, begrijpelijk, simpel, en aantrekkelijk door vanzelfsprekende herkenbaarheid. Maar juist door hun oppervlakkige aanspreekbaarheid, hun brede borsteling met kleine gegevens, scherpen ze ook de hunker aan naar ruimere kennis. Streekjournalisten schrijven eigenlijk in voetnoten, ze effenen de potgrond voor diepere ontleding. Rijpens is niet aan zijn proefstuk toe. Hij heeft eerder al de achtergrond van de volksschrijver Abraham Hans ontrafeld, en de bijdragen aan de Vlaamse Filmkens. Wat nu voorligt is de zuidelijke rand van Antwerpen, een broedplaats voor passerend en ingebed talent.

Literaire Vogelvlucht heeft weinig pretenties. De gewone lezer van de gratis weekblaadjes informeren over de rijkdom die de gordel van (om politieke redenen) apart gebleven gemeenten rond de Metropool in de geschiedenis aangereikt hebben. En die is veelzijdiger dan vaak gedacht. Een zestigtal auteurs en hun achtergrond krijgen een ruw geborsteld, onvolledig, maar toch smaakmakend portretje in deze overzichtsbundel. Van de toevallige bewoner Paul van Ostaijen tot de katolieke scherpslijpers Van der Hallen, van de pas overleden Ivo Michiels tot radiocoryfee Paul Jacobs, van Jan Frans Willems tot Ivo Victoria.

Waarom lees ik deze aantekeningen – want meer zijn het niet; er schuilt geen academische of literairhistorische pretentie achter de teksten – dan met zoveel plezier ? Omdat ze onthullend zijn. En verdraagzaam. Of ze nu het besmuikte oorlogsverleden van sommige schrijvers beklemtonen (John Sacré, de Westland-redactie), de persoonlijke drama’s (Ward Ruyslinck, Hugo Heyens, Blanka Gijselen, Mimi Hans), het verdampende elitarisme (Paul Willems; Marie Gevers), de pulpgenres (Cesar Couck, Georges Van Raemdonck, Robert Van Passen, Lydia Verbeeck, Rudy Soetewey), jeugdliteratuur (Jos Van de Poel, Michel De Blaes, Ronald Verheyen, Luc Descamps) of gelegenheidspassages (Jaap Kruithof, Clem Schouwenaars, Adriaan De Roover), het is altijd de trotse aanspraak die de gemeentes maken op hun kunstzinnige zonen en dochteren die centraal staat. Ook Volksbelang heeft er zijn voordeel mee gedaan. Pedagoog Louis Van Leemput, voormalig kabinetsattaché van Frans Grootjans, om maar iets te zeggen, stelde zijn onderwijskundige kennis ter beschikking. John Rijpens zijn lees- en filmervaring.

Is Literaire Vogelvlucht een standaardwerk ? Jammer genoeg niet. Het moet teveel toegeven aan de vluchtige lezer van een weekblad, en beperkt zich al te vaak tot samenvattingen van de werken die, pakweg, Paul Koeck, Bart Plouvier, Gerd de Ley, of Alstein hebben bijeengeschreven. Maar het intrigeert. Ik heb fijne details vernomen over de ontwikkelingsgang van filmrecensenten als Joz. Van Liempt, Robbe De Hert of Ivo Michiels. Ik ben flink wat wijzer geworden over het liefdesleven van de Hans-dochters, Ernest Claes, of Sus Verleyen (hoewel Rijpens zedig over de avontuurtjes heenglijdt van, pakweg, Alice Nahon met Geert Grub, en bijzonder discreet blijft over de relatie Ruyslinck-Lo Cascio; overigens zijn er storende zetfouten in het boek: Lo Gascio, Warchau, steekgenoten, Federik van Eeden, Van het Reeve, Eistein, Verheyen ipv Verleyen).

En toch ben ik een gelukkige lezer. Ik heb dingen vernomen die anders nooit aan de oppervlakte komen. Kijk, ik was er zelf bij toen Sus Verleyen begraven werd in Lissewege (1997) en zijn eigen begrafenismis had georchestereerd (en die liefst ruim drie en een half uur duurde in de Tempelierskerk). Ik heb Bart Plouvier geïnterviewd over zijn zeereizen, maar heb nooit geweten dat hij net als ik “almaar meer plaats moet maken voor de doodsprentjes op het schap boven mijn buro, voor nagedachtenissen in mijn hoofd”. Ik zag onverwachts de band tussen Marie Gevers’ verhaal “Des Mille Collines aux Neuf Volcans “ (uit 1953 !) en Koen Peeters’ Duizend Heuvels dat ik in december 2012 voorstelde op Lezen op Zondag in Antwerpen. Ik vroeg me plots af waarom Ruyslincks manuscript De Vaargeulen door het bombardement op Mortsel verloren kon zijn gegaan, als hij vooraf een kopie naar Streuvels had gestuurd. Ach, er zijn meer van die gaten die vulgariserende portretjes laten.

De essentie is belangrijker. Een stukje contextuele achtergrond is te boek gesteld, die meer begrip en verdraagzaamheid oplevert voor de woelige tijden waarin cultuurdragers met elkaar omgingen. Waarin Ruusbroeckenner Leonce Reypens nog leraar was van Paul Van Ostaijen. Oskar Van der Hallen Nederlands doceerde aan John Rijpens in Boom. Protestanten als Abraham Hans of Gust Müller toch hun weg vonden in de christelijke feuilletons. Marcel Lambin Conscience op zijn juiste waarde taxeert. Literaire Vogelvlucht is een wat onbeholpen, maar stimulerende oogopener. Een structurele bewerking (volgorde, samenhang, verwantschap) had ongetwijfeld de leesbaarheid bevorderd. Nu springt het boek van de hak op de tak. Maar als smaakmaker is het nieuwe overzichtswerk van Rijpens een aanmoediging om je tanden te zetten in de – vaak ondergewaardeerde - streekliteratuur en –achtergrond. Er is nood aan meer streekgebonden getuigenissen om de volksliteratuur en de pulpcultuur de plaats te geven die nodig is om de canon vanuit maatschappelijk oogpunt te begrijpen en te verklaren. Daar heeft John Rijpens, andermaal, een aanzet toe gegeven.

Lukas DE VOS

John RIJPENS, Literaire Vogelvlucht. Mortsel, ’t Periodiekske, 2012, 265 blz.

In alle stilte werd gisteren in het Uitvaartcentrum Eugène Timmermans te Mortsel afscheid genomen van Alain Germoz (°31 juli 1920 en aldaar overleden op 27 juni 2013).

“In alle stilte”? Neen, dat wenste Alain niet, wel “in uiterst beperkte kring”: “L'adieu aura lieu dans la plus stricte intimité”. Tijdens de afscheidsviering, voortreffelijk geleid door Katleen Schepers, verbonden aan vzw De Zeven Eiken, weerklonken immers de weemoedige tonen van Alains favoriete jazzmuzikanten: Louis Armstrong, Elek Bacsik, Count Basie, Dave Brubeck, Duke Ellington en Toots Thielemans...

*

Gary Peeters bracht een serene maar niet minder pakkende persoonlijke hulde aan zijn grootvader; Michel Oleffe blikte emotievol terug op zijn nauwe samenwerking met Germoz in het kader van het tijdschrift Archipel en Henri-Floris Jespers evoceerde zijn mondelinge en epistolaire gesprekken met Alain over de culturele identiteit van de Fransschrijvende Vlaming.

Tussen de genodigden op de afscheidsviering, o.m.: Bert Bevers, Leen Bonjean, mevr. Cleminson, François De Koninck, El Khalidy Majid, Pruts Lantsoght, Thierry Neuhuys, Christine Neuhuys, Monique Oleffe, Renaat Ramon, Caroline Schiltz, Johan Schiltz, Marc Somers, Lieve Terrie en Paula De Winne.

Onder begeleiding van jazz-saxofonist Matthias Van den Brande werd het stoffelijk overschot van Alain begeleid naar het Schoonselhof, waar de Stad Antwerpen hem als blijk van erkenning een laatste rustplaats gaf op het ere-perk.

Germoz heeft Dirk Schiltz gevraagd zijn begrafenis te organiseren. Hierover hadden ze de voorbije jaren tot in de details alles besproken en bedisseld.

Achteraf kwamen de genodigden bijeen in het Mortelmanshuis, Boterhamstraat 1, gevestigd op nauwelijks 20 m van het ouderlijke huis op het Klapdorp 121, waar verscheidene generaties Mortelmanssen zijn opgegroeid. Hier worden niet alleen de kunstenaars Lodewijk, Frans en Franck Mortelmans in het daglicht gesteld, maar ook de kunstkringen De Scalden en Lumière.

Een Antwerps privé-museum om te koesteren...

HFJ

(wordt vervolgd)

Firmin Asma, Pen of Penis bij Marnix Gijsen

Het begon allemaal met min of meer hoffelijke scheldpartijen. In 1969 publiceerde ik in De Tafelronde een polemische bijdrage over Gerard Walschap, 'Ouderen van dagen moeten beter op zichzelf letten dan jongeren'. Marnix Gijsen reageerde op 31 december 1969 in Kunst- en Cultuuragenda, het tijdschrift van het Paleis voor Schone Kunsten met een 'Rouwbeklag aan Ninette Walschap'. Ik was gepikeerd en publiceerde een tweede polemische bijdrage in De Tafelronde, “De paus van Londerzeel en de officier in retraite”. Er vielen beiderzijds harde, ronduit kwetsende woorden, maar ondanks die pijnlijke banderillas rookten we spoedig de vredespijp: Marnix Gijsen aanvaardde het ere-lidmaatschap van Pink Poets en werd formeel geïnstalleerd in restaurant La Rade op 30 september 1974. Zoals het usance was, werd hij toegesproken door het jongst verkozen gewoon lid, in casu prof. dr. Georges Adé. Hier dan een citaat uit dit retorisch (en bij wijlen zacht erotisch) hoogstandje:

'Wellicht is er enige tegenspraak te bespeuren, als men erover nadenkt, tussen de vrij onbepaalde strevingen van dit gezelschap, en de welbepaalde bedoeling U te eren. Uw oeuvre heeft inderdaad te maken met de ontoereikendheid, “het feit dat we niets méér dan mensen zijn”, alsook met de spotzieke berusting daaromtrent, waar het mij wil voorkomen dat dit gezelschap geneigd is, zeker niet toe te geven aan een dergelijk besef. Zal ik maar in het wilde weg beweren dat we meer op het uitzonderlijke uit zijn, in zijn verheugend onmetelijke verscheidenheid? En toch. Wie met aandacht uw geschriften doorneemt ervaart vroeg of laat wel de verwarring die U aangrijpt, de niet beredeneerde, ontroerde verwondering tegenover de weelde van het bestaan, en dit brengt in uwe eerder sarcastische filosofie dat zachtaardige, dat wij misschien wel pink zouden kunnen noemen, al zijn wij wellicht meer dan U geneigd precies van deze verwarring zelf een zelfzekere filosofie te maken.'

(Drie dagen later werden in De Rooden Hoed Paul de Vree en Albert Szukalski geïnstalleerd, respectievelijk als ere-lid en gewoon lid van Pink Poets.)

Mijn waardering voor het oeuvre van Gijsen groeide gaandeweg. In 1975 werd ik na een strenge selectieproef als redactiesecretaris aangeworven door het economische maandblad Impact. Ik werkte dus in Brussel, aanvankelijk als 'Flamand de service' maar werd snel bevorderd tot hoofdredacteur van beide edities. In die jaren had ik af en toe hartelijke gesprekken met Marnix Gijsen in zijn appartement aan de Meeussquare.

Mededelingen: redactievergadering van 18 juni in Thalamus. Van l. naar r.: Joke van den Brandt, Luc Pay, Frank De Vos, Bert Bevers en Henri-Floris Jespers

(foto: Frank-Ivo van Damme).

Tijdens de jongste redactievergadering van de CDR-Mededelingen pleegden we overleg over een aantal mogelijk te behandelen thema's. Ik had mij intussen opnieuw verdiept in het oeuvre van Gijsen, vooral de romans. Dank zij collega Joke van den Brandt nam ik contact op met psychoanalyticus Firmin Asma, vriend van Frans Boenders, die zo vriendelijk was mij meteen o.m. een exemplaar van zijn boek te bezorgen: Pen of Penis bij Marnix Gijsen (Antwerpen/Rotterdam, C. de Vries-Brouwers, 1996, 336 p.), dat ik inmiddels aan het verslinden ben.

Henri-Floris JESPERS