Nick Andrews (Londen UK, 1972) is een op en top Belgisch kunstenaar. Hij studeerde aan de K.A.S.K. te Antwerpen tussen 1992 en 1996 en woont en werkt in Antwerpen.

Nick is een schilder. Een Belgische schilder dus. Waarom leg ik daar de nadruk op? Omdat zijn werk dat ook doet. Wat is er dan zo Belgisch aan zijn schilderkunst? Die vraag beantwoordt zichzelf eens je voor een schilderij van hem staat. Het is niet zo dat Nick Andrews in een strikte traditie schildert. Het is ook niet zo dat je denkt bij een schilderij van Andrews aan een andere Belgische schilder. Je denkt gewoon schilderkunst en je voelt er dat ‘Belgische’ bij. Het is een beetje te vergelijken met een aantal wielrenners die wel degelijk geen flandriens zijn, alleen al omwille van het feit dat ze geen Vlamingen zijn en toch worden ze als het ware als vanzelf ‘opgenomen’ in die ongedefinieerde club die flandriens vormen. Zo voelt het met de schilderijen van Andrews. Je voelt de Belgische traditie als het ware boven komen drijven wanneer je zijn coloriet en schilderstijl in je opneemt.

Zijn trackrecord kan je hier bekijken, het lijkt me onnodig dat hier allemaal nog eens te gaan overpennen. Eén ding is alvast duidelijk; deze jongen meent het. Je voelt een schilder aan het werk die zijn kunst serieus neemt. Andrews neemt zijn schilderen zo ernstig dat bijvoorbeeld zijn onderwerpkeuze geheel onbelangrijk is, of lijkt. Niet dat Andrews schildert in de stijl van bijvoorbeeld een Morandi, wiens onderwerpen ook van ondergeschikt belang waren op zijn schilderkunst. Nee, het heeft te maken met iets metafysisch.

(© Nick Andrews - foto: Tania Merregaert)

Zoals van Ostaijen ooit placht te zeggen dat in een gedicht het onderwerp eigenlijk van geen tel is. De taal moet muziek worden. Bij Andrews worden de onderwerpen onderworpen aan de vorm. Het is de vorm die van belang is. Hoe staan de dingen op het doek, niet wat staat er op het doek. En dat precies maakt hem voor mij een Belgische schilder. Nochtans hanteert Andrews onderwerpen en thema’s in zijn schilderijen. En ik wil geen afbreuk doen aan het belang dat hij zelf mogelijk hecht aan zijn onderwerpen. Maar voor de kijker doet dat er niet toe. Die is weggevoerd op een bijna psychedelische trip doorheen een kleurenwereld die volstrekt uniek is.

De vormen en kleuren in de schilderijen van Andrews hebben een zeer eigen karakter. Ze schikken zich niet naar een klassiek model of naar puur academische regels.

Hij gebruikt kleuren en vormen op een manier die ronduit uitdagend genoemd mag worden. Terwijl je naar een schilderij van hem kijkt voel je tegelijkertijd een beetje angst, plankenkoorts bijna. Kan hij dit waarmaken? En naarmate je langer en beter kijkt kom je eruit. Ja hij komt er mee weg. Maar je voelt de risico’s die hij neemt, je ziet de manier waarop hij zijn signatuur in elke schilderij zet, Andrews heeft controle over zijn vormen en kleuren maar flirt met de grenzen van die controle.

De openingstoespraak werd gehouden door zijn vriend en kunstliefhebber Axel Daeseleire, ons bekend van film en televisie maar zelf ook een beetje een kunstenaar ‘in his own right’ Daeseleire speelt graag met woorden en de gedichten die daar uit voorspruiten schrijft hij dan graag op schilderijen van bevriende kunstenaars. U kan de integrale tekst van zijn speech hier nalezen (1, 2, 3, 4) u zult het lezen; ook Axel maakt o.a. gewag van het volstrekt unieke coloriet van de kunstenaar.

Kris KENIS 

De tentoonstelling omvat naast schilderijen ook keramiek en enkele etsen en is nog te bezichtigen tot 23 mei 2010. De details vindt u onderaan dit artikel.

(vlnr.: Nick Andrews, Anouk Vilain en Axel Daeseleire © foto: Tania Merregaert)

Meer foto's van de vernissage: hier

Anouk Vilain Gallery, van 25 april tot 23 mei 2010. Bouquetstraat 123 te 3590 Diepenbeek.

Tel +32 (0)11/33.39.85 info@anoukvilain.be |www.anoukvilain.be

Open op vrij- zater- en Zondag van 14 tot 18 uur en op afspraak.

Wilfried en Vera werken aan het graf van Michel Bartosik

op het ere-perk van Schoonselhof

Merkwaardig toch die radiostilte rond de zeventigste jaardag van beeldhouwer Wilfried Pas. Bij radiostilte geldt de regel 'geen nieuws is goed nieuws' namelijk niet.

Met beelden van Willem Elsschot, Paul van Ostaijen, Julien Schoenaerts, Gerard Walschap en koning Boudewijn (om nog maar te zwijgen over 'Aarde', in de volksmond 'de Indiaan”) is Wilfried Pas niet alleen nadrukkelijk aanwezig, maar schiep hij bovendien de merkwaardigste beelden die de voorbije eeuw in het Antwerpse stadslandschap geplaatst werden.

Radiostilte bij de regenten. Niet eens een ontvangst ten stadhuize.

Van bij de stichting van De Zwarte Panter droeg Wilfried Pas bij tot de naam en faam van de galerie.

Radiostilte in alle talen. Niet eens een vriendenborrel.

Something is rotten in the kingdom of Denmark, niet?

Wat er ook van zij, donderdag 29 april waren we met enkelen in De Boer of Tienen, of all places, om Wilfried discreet geluk te wensen (of te troosten) voor zijn zeventigste: o.m. Roger Van Akelijen, Luk Alloo, Luc Boudens, Walter en Christine Goossens, Kris Kenis, Pruts Lantsoght, Jan Maniewski, Dimitry Pas, Herman Pas, Iwan Pas en Anneke Verschaeve.

Anneke Verschaeve, Pruts Lantsoght, Henri-Floris Jespers en Dimitry Pas

(Boer van Tienen, 29 april 2010)

Op 19 januari 1996 opende ik met Vic van de Reijt de tentoonstelling 'mo(nu)menten' van Pas in De Brakke Grond te Amsterdam. Ik bracht toen een uitspraak van mijn vereerde en geliefde leermeester Gustav René Hocke (1908-1985) in herinnering, een bijzonder treffende uitspraak waar ik nog altijd achter sta en die naadloos past bij het oeuvre van Pas:

Die Gefahr der Klassik ist die Erstarrung, diejenige des Manierismus die Auflösung. Klassik ohne Manierismus als Spannung wird Klassizismus. Manierismus ohne Klassik als Widerstand wird Manieriertheit.

Voor het Elsschot-monument stond plastisch kunstenaar en violist Flor Hermans model. Dichter en plastisch kunstenaar Luc Boudens poseerde voor het Van Ostaijen-beeld. In een interview met Guy Commerman, verschenen in Gierik & Nieuw Vlaams Tijdschrift, liet Wilfried Pas heel even in de keuken kijken:

Die is komen poseren omdat hij iets Van Ostaijensachtigs over zich heeft, en ik niet alleen een fysieke, maar ook een mentale gelijkenis zie. Paul van Ostaijen was zo'n complexe figuur dat je eigenlijk honderd verschillende beelden zou kunnen maken. Ik heb dus gezocht naar een synthese in de uitdrukking, de houding, de blik. Deze grote variëteit aan persoonlijkheden heb ik willen weergeven, niet natuurgetrouw, er moet altijd iets van geheim en mysterie uitstralen, het ondoorgrondelijke van de mens moet worden aangevoeld. Niet zoals jij het voelt, of om het even wie, maar zoals ik het voel, nu.

Wijzen op een vermeende dichotomie in het oeuvre van Pas heeft geen enkele zin, is geenszins verhelderend, integendeel. Plaatselijke kunstenmakers, aangetast door het conformisme van de zogenaamde moderne of postmoderne canon, hebben moeite met wat zij ervaren als de klassieke visie van Pas' monumenten, omdat ze nu eenmaal onbewust afgestemd zijn op oppervlakkige modes die ze ten onrechte voor normatief houden. Ja, zijn vrij werk, dat is merkwaardig, maar die officiële opdrachten... Ze vergissen zich. In Pas' monumenten blijft immers een doordachte subversiviteit onderhuids maar niet minder krachtig werkzaam. De aanhangers van de realistische illusie waren er ook al niet gerust in.

Enerzijds worden die beelden gelezen als symbool van een reactionaire terugkeer tot de traditie, anderzijds als een oneerbiedige parodie. Daarmee wordt nogmaals de paradox van Oscar Wilde bewaarheid: het publiek ziet niet wat er staat.

Wat er ook van zij, de ironische dialoog die Wilfried Pas met de traditie aanbond, lag geheel in de lijn van een onafwendbare ontwikkeling. Hij besloot zich vastberaden met de traditie te meten en ontplooide daarbij een verbluffende maar discrete virtuositeit.

Hier komen we dan terug bij Hocke: enerzijds de maniëristische 'acutezza recondita', de verborgen scherpzinnigheid die de klassieke zegging – die van alle tijden is – behoedt voor verstarring, voor verval tot classicisme; anderzijds de eerbied voor de traditie die zich instinctmatig verzet tegen de zinloosheid van de alles uithollende en ondermijnende ontbinding.

Henri-Floris JESPERS

Biblio:

Wilfried Pas: mo(nu)menten, Amsterdam, De Brakke Grond, 1996.

Wilfried Pas, Antwerpen, Provincie Antwerpen, 2005.

''Willem Elsschot, door Wilfried Pas gegoten in brons', in: Kunst & Cultuur, 27^ste jg., nr. 5, mei 1994, pp. 38-39.

'Wilfried Pas. De mantel der traditie, de schoenen van Elsschot', in: Acta Antwerpiensia, vol. 11, nr. 2, 1994, pp. 34-42.

'Wilfried Pas. Mo(NU)menten. Tussen traditie en moderniteit', in: Vlaanderen Morgen, juli-augustus 1996, pp. 36-38.

Onder het voorzitterschap van Mieke de Loof heeft het Genootschap van Vlaamse Misdaadauteurs heel wat bereikt op het vlak van de erkenning en waardering van het genre.

Bij de feestelijke voorstelling, donderdagavond, van Wrede schoonheid in De Zwarte Panter (zie vorige blog) werd de aanwezigheid opgemerkt van Carlo van Baelen, directeur van het Vlaams Fonds voor de Letteren; Leen van Dijck, directeur van het Archief en Museum voor het Vlaams Cultuurleven – Letterenhuis (tegenhanger van het Haagse Letterkundig Museum); Geert Swaenepoel, redactiesecretaris van het literair-historisch tijdschrift Zacht Lawijd.

De afwezigheid van collega's misdaadauteurs – op enkele uitzonderingen na, rari nantes in gurgite vasto – viel mij des te meer op.

Tussen het talrijke (en koopgrage) publiek: Jan Bosschaert, Eric Diepvens, Geert D'Hulster, Kris Kenis, Corine Kisling, Pruts Lantsoght, Marga, Max Moragie, Adriaan Raemdonck, Kris van der Sande, Lucienne Stassaert, Magali Uytterhaeghen, Paul Verhuyck, Roland van Wanrooy.

Uitgever Sander van Vlerken (De Geus) sprak behartigenswaardige woorden en Ad van den Kieboom (redacteur en zanger) bracht o.m. een treffend gelegenheidslied, begeleid door gitarist Thomas Heesters.

(HFJ)

Dr Jef de Loof en Henri-Floris Jespers: herinneringen aan de vredesacties uit de jaren 80, bekommernis om de huidige nucleaire dreiging

Mieke de Loof en Pruts Lantsoght

Juryleden van De Diamanten Kogel: Eric Diepvens en Magali Uytterhaeghen

Geert Swaenepoel, redactiesecretaris van Zacht Lawijd, jurylid De Diamanten Kogel,

en Henri-Floris Jespers

Toevallig verneem ik dat Walter Vaerewijck “onverwacht” overleden is, vrijdagavond 23 april. Zijn kinderen melden op Facebook dat hij in alle intimiteit begraven wordt.

Van januari 1966 tot augustus 1996 was Walter Vaerewijck (°20 augustus 1942) als journalist aan de slag bij Het Laatste Nieuws: als parlementair redacteur (1967-1972), als correspondent te Amsterdam bij De Telegraaf (1972-1974) en uiteindelijk als redacteur sociale zaken. Hij schreef heldere, zorgvuldig gedocumenteerde stukken zonder fioritures. In 1977 kreeg hij de Vlaamse Journalistenprijs. In 1996 maakte echter een reorganisatie een vroegtijdig einde aan zijn carrière bij de krant, wat harder aankwam dan hij bereid was te bekennen.

Walter Vaerewijck kon uiteraard niet bij de pakken blijven neerzitten en vatte dus vastberaden een tweede leven aan. Als woordvoerder van de nieuwe partij Vivant vond hij (tijdelijk) een nieuwe uitdaging en als reisjournalist verwierf hij snel naam en faam. Hij was o.m. verbonden aan Travel Express Benelux en bereisde alle continenten, op Zuid-Amerika en Oceanië. Zijn eigen reissite ('Op reis met Walter') “behoort tot het summum in zijn soort”, aldus het Nieuwsblad: “Volledig, gedetailleerd, allesomvattend. Ze verkopen er niks, ze geven alleen info. En hoe! U komt alles te weten over het land van uw bestemming. Een Vlaamse site die internationaal al heel hoge ogen gooit.”

*

Vanaf de tweede helft van de jaren zestig zagen we elkaar geregeld in de Antwerpse privé-club VECU (net als ik was Walter destijds een kroegtijger), waar ook gemeenschappelijke vrienden een habitat hadden gevonden, of in Brussel, waar onze professionele wegen elkaar soms kruisten. Na zowat 1985 zagen we elkaar nog slechts toevallig. Vorig jaar kwamen we dan opnieuw in contact, dankzij Facebook. Walter vroeg me toen hoe het zat met Patrick Conrad en Werner Spillemaeckers, leden van de bent die hij in de jaren zeventig zo treffend “de koppijnploeg” had gedoopt...

Ik koester de nagedachtenis van een joviale kameraad met heel veel zin voor (Antwerpse) humor, een bon-vivant, een integere journalist die zijn onafhankelijkheid van inzicht en oordeel nooit prijsgaf.

Henri-Floris JESPERS

 
 
 van l. naar r.: Willy De Bleser, Frans Depeuter, Jan Veulemans, Robin Hannelore
 

“Schepping is spel”, stelde Willy De Bleser. Donderdag 29 april nemen we nu in alle droevige ernst afscheid van een bescheiden, eerlijk vakman.

Willy De Bleser (°Boom, 26 februari 1934), schrijver van verhalen, novellen, fabels en korte romans, leerde ik kennen dankzij de culturele kring ExLibris. In een korte Ode aan de lezer, opgedragen aan John Bel, de bezieler van die toch wel merkwaardige kring, typeerde hij lezen als een spel dat zich 'met de betovering van de erotiek kan meten'.

'Bij het lezen denk je dan ook nooit aan plicht, wel blijkt het een nooit te bevredigen passie, een steeds weerkerende passie naar wat auteurs schreven en schrijven. Waarbij je nooit het gevoel hebt van het leven te vervreemden – integendeel: lezen is op ontdekkingstocht gaan. Of, zoals Hans van Straten deze levenshouding omschreef: “Wat moet ik met drugs? Als ik mijn neus diep tussen de bladzijden van een boek steek en de geur inhaleer, gaan er in mij meer werelden open dan ik ooit met hasj of LSD zou kunnen bereiken.”

Lezers zijn gulzige mensen: zij zoeken in de fictie verlangens te verwezenlijken die in de realiteit niet kunnen bevredigd worden. Dat heeft niks te maken met een vlucht uit de werkelijkheid: al lezend leven zij duizend levens.'

*

Willy De Bleser vond onderdak bij uitgeverij De Roerdomp, in het midden van de jaren zestig opgestart door de drukkerszoon Joris Lombaerts (1936-1991) die een gevarieerd fonds wist op te bouwen. Na De adders (1975), Het verhaal van Teraja en Werjonjo (1977) en Het concert (1981), publiceerde De Bleser Parijs-Tours (1983).

*

In 1990 onderstreepte Jos Vandeloo in een gesprek met Gazet van Antwerpen dat hij met De beklimming van de Mont Ventoux (Manteau, 1990) de eerste Vlaamse roman schreef die geheel aan de wielersport is gewijd. Hij hield kennelijk geen rekening met Kampioen in een doodlopende straat van Robin Hannelore (De Roerdomp, 1973), een biografische roman over Ward Sels, of met Parijs – Tours van Willy De Bleser (De Roerdomp, 1983), het tragische verhaal van de eeuwige tweede.

De in Vlaanderen jammer genoeg zo goed als onbekende Brusselse surrealist Louis Scutenaire (1905-1987), vriend van Magritte, vertrouwde de niet bepaald sympathieke maar niet minder erudiete Herwig Leus (1940-2003) toe: 'Wat mij in het wielrennen aantrekt is het heroïsche individualisme, de solitaire inspanning'. Schrijvers zijn daar inderdaad gevoelig voor, vraag het maar aan Wim van Rooy.

In Getande raadsels vertelt Patrick Conrad (°1945) hoezeer Hugo Claus gefascineerd was door de Ronde van Frankrijk. “Dan werd er drie weken lang 's namiddags niet geschreven. Een bergrit in zijn aanwezigheid mee volgen was een homerische belevenis”, waarbij hij “met een soort wagneriaans elan, zijn lyrische commentaar” op “de bovenmenselijke wilskracht van de renners” gaf...

Waar is de tijd dat bij poëziedagen en andere artistiekerige manifestaties ook een wielercriterium hoorde, en dat Nic van Bruggen (1938-1991), Paul Snoek (1933-1981) of Jan Vanriet (°1948) met de grootste ernst trainden? De Flandriens maken nu eenmaal deel uit van onze collectieve mythologie – en dat is niet alleen aan Karel van Wijnendaele (1882-1961) te danken. Denk maar aan Jan Emiel Daele (1942-1978) die over Strijd in de wielersport (De Steenbok,1970) publiceerde, of Willie Verhegghe (°1947), die een 65-tal erg goede 'wielergedichten' bundelde onder de titel Peyresourde (Poëziecentrum, 1987).

Met Parijs – Tours bevestigde Willy De Bleser zijn beheerst maar niet minder merkwaardig receptief inlevingsvermogen.

*

Indien mijn geheugen nog altijd is wat het ooit was, werd De Bleser zowat halverwege de jaren tachtig laureaat van de verhalenwedstrijd van het tijdschrift De Brakke Hond. Daar publiceerde hij nu in een geheel andere context – naast Herman Brusselmans, Luc Boudens of Kristien Hemmerechts – teksten als Xavier-Fernand, pictor fauvis (1986); De ratten (1987) en Pancritius of De Naam van de Oorlog (1988).

In de reeks bibliofiele uitgaven van De Roerdomp publiceerde hij nog Janezoe van Mensjarana (1992), waarna zijn werk een thuishaven vond bij Davidsfonds/Clauwaert: Gevecht met de els (1993), Dodendans (1997) en De grote leegte (1998). In 1989 verscheen bij De Nederlanden te Antwerpen de monografie Leven en werk van Jet Jorssen.

*

Naam en faam in de letteren genoot Willy De Bleser nauwelijks. In Vlaanderen is nu eenmaal de belangstelling voor de novelle als genre bijzonder gering is. Bovendien was hij qua temperament te bescheiden, te schuchter misschien, om welke vorm ook van zelfpromotie al was het maar in overweging te nemen.

Willy De Bleser overleed te Wilrijk in het A.Z. Sint-Augustinus op 22 april. Hij was ondervoorzitter van de Vereniging van Kempische schrijvers, voorzitter van het Jet Jorssen genootschap, lid van Kunstenaars voor de Jeugd, van de Vereniging van Vlaamse letterkundigen en van ExLibris.

De plechtige uitvaartliturgie in de parochiekerk Sint-Theresia te Ekeren-Bunt vindt plaats op donderdag 29 april om 10 u.

Samenkomst in de kerk, Waterstraat (in het steegje naast nr. 16).

De asverstrooiing geschiedt aansluitend op de strooiweide van de begraafplaats van Ekeren, Driehoekstraat.

Henri-Floris JESPERS