Boelvaar Poef, het tijdschrift van het Louis Paul Boon Genootschap, werd hier bij herhaling onder de aandacht gebracht. De redactie heeft een aantal schrijvers uit Nederland en België uitgenodigd op hun wijze te reageren op werk en persoon van Boon. Hun inzendingen werden samengebracht in het boek De eerste eeuw van Boon, dat tevens als dubbelnummer van het tijdschrift geldt en waarmee de lopende jaargang wordt afgesloten. Ter gelegenheid van het honderdste geboortejaar van LPB krijgt de lezer aldus qua vorm, teneur en inhoud heel uiteenlopende berichten te lezen van Robert Anker (°1946), Johan De Boose (°1962), Stefaan Van den Bremt (°1941), Paul Claes (°1943), Piet Gerbrandy (°1958), Kristien Hemmerechts (°1955), Guido Van Heulendonk (°1951), Peter Holvoet-Hanssen (°1960), Leen Huet (°1966), Geert Van Istendael (°1947), Bart Koubaa (°1968), Bob van Laerhoven (°1953), Monika Van Paemel (°1945), Joseph Pearce (°1951), Christophe Vekeman (°1972), Eriek Verpale (°1952) en Victor Vroomkoning (°1938). De bijdragen van Koen Peeters (°1959), Kamiel Vanhole (1954-2008) en Annelies Verbeke (°1976) werden al eerder gepubliceerd. Het is onmogelijk hier dieper in te gaan op die qua aanpak, vorm en teneur heel gevarieerde bijdragen.
Wat blijft mij bij, nu het boek zijn plaats al gevonden heeft in mijn fenomenale bibliotheek? De gedichten van Johan De Boose en Peter Holvoet-Hanssen, Piet Gerbrandy's essayistische benadering van de Fenomenale Feminateek, het creatieve proza van Bart Koubaa, Bob van Laerhoven en Christophe Vekeman, de erudiete, pasticherende bijdrage van Paul Claes, de uitvoerige en openhartige bijdrage van Eriek Verpale (waarin de onvermijdelijke Kristien Hemmerechts bij herhaling op de korrel genomen wordt).
Wat mij wel meteen opvalt is de afwezigheid van jongere auteurs. De gemiddelde leeftijd van de medewerkers is dan ook 65+. In dezelfde optiek verneem ik van Robert Anker dat van De Kapellekensbaan,verschenen in 1953, er op dit moment slechts 143.000 exemplaren verkocht werden. Hij is trouwens van oordeel dat
het gegeven dat schrijvers na hun dood steeds sneller in vergetelheid raken (zie bijvoorbeeld de nu al tanende aandacht voor Reve, Wolkers en Hermans), ook Boon heeft getroffen. Het is evident dat De Kapellekensbaan thuis hoort in een geheel ander paradigma dan waarin nu wordt geschreven […].
*
Het boekwerk wordt geïllustreerd met boeiende voorstudies voor een portret van LPB door Paul Van Gysegem (eerder al verschenen in Boelvaar Poef) en met pregnant werk van Walter Kerkhofs, docent grafiek aan de Fachhochschule in Hamburg, met LPB als inspiratiebron.
De eerste eeuw van Boon verscheen onder redactie van Jos Muyres, Gerard F.H. Raat en Betty Salverda.
*
In een begeleidend schrijven (de dato 25 oktober) aan de abonnees delen Wim Dijkstra en Luc Geeroms, voorzitters ad interim van het Louis Paul Boon Genootschap dat de uitgave van De eerste eeuw van Boon 'kon plaatsvinden door de combinatie van de financiële middelen voor Boelvaar en ondersteunende bijdragen van de stad Aalst en de provincie Oost-Vlaanderen'.
*
“Pour la petite histoire”: het viel mij ook op dat Willem M. Roggeman niet langer in het colofon figureert. In de voorbije jaren publiceerde hij bijdragen in elke aflevering van Boelvaar Poef.
Per 1 september heeft hij “tussentijds ontslag genomen” als voorzitter van het LPB- Genootschap. Ik citeer hier verbatim een 'officiële' mededeling van het Genootschap:
Naar aanleiding van een verschil van mening in de redactie van Boelvaar Poef heeft hij daar ook als voorzitter van het Genootschap consequenties aan verbonden. Het bestuur van het Genootschap betreurt dit omdat er geen conflict binnen het bestuur was en is en het bestuur onderling zijn vertrouwen heeft uitgesproken. Om de grote verdiensten van Willem te eren hoopt het bestuur dat er in de naaste toekomst de gelegenheid zal zijn om van hem op een ledenbijeenkomst of anderszins op gepaste wijze afscheid te nemen.
Hopelijk zullen die verschillen van mening en het feit dat het LPB-Genootschap financieel in zwaar weer verkeert, geen nadelige gevolgen hebben voor de verdere verschijning van Boelvaar Poef.
HFJ
Boelvaar Poef, tijdschrift van het Louis Paul Boon Genootschap, oktober 2012, geb., ill., 192 p. Jaarabonnement: 45 €, te storten op bankrekening B36 068 2004947 81. Los nummer:10 €. Dubbelnummer: 12,50 €.
Secretariaat: John Jacobs, Martelaerenstraat 143; B 1800 Peutie.
In oktober mocht onze blog bogen op 7051 unieke bezoekers, het hoogste aantal ooit, goed voor de lectuur van 13.307 pagina's.
Sinds de creatie op 26 januari 2008 werden hier 1639 bijdragen gepost (van kortere berichten tot volwaardige essays, veelal geïllustreerd met exclusieve foto's).
Per 1 november tellen we 164.080 lezers, goed voor 315.697 pagina's.
*
In de komende dagen verschijnt de extra-lijvige feestelijke 200ste aflevering van de Mededelingen van het CDR.
Potentiële abonnees op de papieren of digitale pdf-editie kunnen contact opnemen met het algemeen secretariaat: mededelingen@lebacq.com
■
Ruben van Luijk
Soms zijn er van die initiatiefjes waarvoor je op voorhand al sympathie hebt. Zo geeft in Rotterdam Uitgeverij Nadorst sinds enige jaren interessante dingen uit (waaronder de eerste vertaling in het Nederlands van de poëzie van Jack Kerouac). “Poezië & proza recht van de frontlijn van de letteren,” zeggen ze daar aan de Maas zelf. Nadorst ondervindt, als alle kleine uitgeverijen, dat het werken vanuit de marge ook frustrerend kan zijn. ‘De Officiële Literatuur’ ziet hen dikwijls amper staan.
De uitgeverij meent dat ‘literatuur een product is geworden dat in de markt gezet moet worden door reclamecampagnes en talkshowoptredens van auteurs. Met een opeenvolging van prijzenshows, boeken-top-tiens en pseudomichelinsterren lijkt de Nederlandse literatuur meer en meer op een langgerekte aflevering van RTL Boulevard.’ Nadorst wijst graag de weg terug naar waar het allemaal omdraait: de tekst, de inhoud, de stijl, de boodschap, en het echte leven: “Wellicht als Don Quichot vechtend tegen windmolens, Pierrot in het circus, of eenzaam roepende in de woestijn van het spektakel. Maar niettemin.”
Nadorst gaat op originele wijze actie ondernemen. Onder het motto ‘Echte literatuur kent geen prijs’ zal Nadorst op maandag 29 oktober bij de uitreiking van de AKO-Literatuurprijs op ludieke wijze stelling nemen tegen de toenemende spektakelarisering van de Nederlandse literatuur. Auteur Ruben van Luijk zal dan 120 exemplaren uitdelen van zijn roman Het lelijke meisje aan bezoekers van de uitreiking. Met de actie hoopt Uitgeverij Nadorst aandacht te vragen voor literatuur die zich buiten de schijnwerpers bevindt.
“Het lelijke meisje heeft gegarandeerd nog op geen enkele long- of shortlist gestaan,” aldus Nadorst. “En auteur Ruben van Luijk heeft bovendien een plechtige eed gezworen nooit in een televisietalkshow te verschijnen. Het is daarmee 100% fair trade & authentiek, en bezoekers kunnen het boek dus met een gerust hart aannemen. Echte literatuur kent geen prijs!”
Bert BEVERS
Op het gevaar af dat ik in een dwangbuis ten eeuwige dage in een onwelriekend verdomhoekje word verketterd, durf ik zijn naam haast niet vernoemen: Edmund Burke, de stamvader van het moderne conservatisme. Door de ene zijde de hemel in geprezen omwille van zijn pleidooi voor een organisch gegroeide evolutie, voor de andere zijde, de voorstanders van de revolutie zijn alleen al zijn initialen goed voor boegeroep.
Edmund Burke (1729-1797) was een Brits parlementslid van Ierse afkomst die de Amerikaanse opstandelingen en zijn Ierland een warm hart toe droeg. ‘The liberties of Ireland have been saved in America’. In zijn Reflections on the Revolution in France (1790), toonde hij zich een heftige tegenstander van de Franse Revolutie. Deze draaide uit op een terreurbewind met Robespierre. Burke’s voorspelling werd zodoende door de geschiedenis bewezen. Geschiedenisonderzoek is een pleidooi tegen het kleven aan het momentane vooral politiek gekakel. Daarom las ik al in 2003 zijn biografie.
Kwestie van toch iets over deze postuum vergruisde te weten te komen.
Burke was niet alleen politicus maar tevens filosoof en ik ontdekte in deze biografie: A Philosophical Enquiry into the Origin of Our Ideas of the Sublime and Beautiful( 1757), een verrassend document. Dit traktaat trok eveneens de aandacht van Diderot en Kant.
Alle dingen die, op welke manier dan ook, gedachten aan pijn en gevaar kunnen wekken, met andere woorden, alle dingen die op de een of andere manier angstaanjagend zijn, of verband houden met iets verschrikkelijks, of een vergelijkbare uitwerking hebben als angst en afschuw, zijn een bron van het sublieme. Zij zijn in staat de sterkste emotie op te wekken die de geest kan ondergaan.
De ervaring van de sterkste emotie maakt ons monddood. We staan letterlijk met onze mond vol tanden. Volgens Burke komen onze geestelijke vermogens in de sublieme ervaring zelfs geheel tot stilstand. Pas op veilige afstand gaan verschrikking en genot hand in hand.‘Wanneer pijn en gevaar te dichtbij komen, zijn zij niet in staat ons enig genot te verschaffen; maar op een zekere afstand, en met enige aanpassing, kunnen zij ons genot brengen’. Het sublieme is dus een ervaring van de combinatie van vrees, pijn en genot waaraan hij overigens geen enkele ethische dimensie verbindt.
Sublieme kunst
Althans voor mij behoren de doeken van Jeroen Bosch, de Infiniti-beelden van Michelangelo, het Fauvisme van Rik Wouters, de overbekende ‘Schreeuw’ van Munch, de meedogenloze naaktheid van de figuren van de ‘ontaarde’ Egon Schiele, het expressionisme van Constant Permeke e.a. tot het sublieme en daardoor de meeste beklijvende werken in de kunstgeschiedenis. Voorbij het estheticisme, voorbij schoonheid om de schoonheid, voorbij het inhoudsloze, het irrelevante van pure esthetiek en zonder zoetstof.
Beelden van de 9.11, foto’s van een tsunami met een indrukkende watermuur en een figuur in de verte die wegloopt, waarvan men weet dat hij zal omkomen, kijkfiles na een auto-ongeval, ramptoerisme, een stierengevecht. Van waar komt die aantrekkingskracht? Het genot van de huiver?
Ook door de overweldiging bij het sterven van een kind wanneer je alleen maar ‘Ombra mai fu’ van Händel kan neuriën wordt je deelachtig aan het sublieme. Obscurus per obscurius.. ‘In het licht vernauwt de iris van onze ogen. In het duister wordt deze groter’ (E.Burke)
Frank DE VOS
Naamvallen in het ontheemde van Frank De Vos werd donderdag voorgesteld in een feestelijke ontvangstzaal van Kasteel Sorghvliedt te Hoboken.
Lucienne Stassaert en Bart Stouten
Vele gelijkgestemden genoten van de bloemrijke aankondigingen van Klarastem Bart Stouten, van de erudiete beschouwingen van Lucienne Stassaert en van de meeslepende meesterlijke uitvoeringen van accordeonist Bart Wils. Deze laatste vertolkte werken van Boëlman, Bach en Albéniz en speelde na een daverend applaus nog variaties op twee Russische volksliederen.
In haar inleiding benadrukt Lucienne Stassaert de dubbelzinnigheid van Frank De Vos' zegging:
“Op zuiver stilistisch vlak gebruikt hij zowel een meer open zegging of eigenzinnig parlando als een meer gesloten zeggingswijze die neerkomt op een afdaling in het holst van de taal - een verschil van dag en nacht - of als het ware een onvermijdelijke afwisseling. [... ] Voor Frank De Vos voert de poëzie, hoe eenzaam dat avontuur ook moge wezen, naar een meervoud van bewegingsredenen waarbij de ander voortdurend wordt betrokken”.
Tot slot las Frank de Vos enkele gedichten en eindigde met:
Deze pen
is mijn handbereik in aantastende nevels
van het bizarre geklets van dwaallichten
van dwaze hoop, het ontbeende gevoel
telkenmale in die holle toon van stilte
telkenmale kortademig in de impasse
van doodgeboren woorden zoals mij
zo en zo nu en dan mij zo te noemen: deze pen.
De bundel is uitgegeven bij Berghmans Uitgevers en is te koop op de Boekenbeurs.
JvdB
Foto’s: Frank Ivo van Damme
