Een paar dagen geleden trof ik de nieuwe bundel van J. G. Bierkens in de bus: Quiet now Denny Zeitlinswiete, met een zwierige, handgeschreven opdracht: “Swingcerely yours!”. Zowel uit het assertieve handschrift als uit de jazzy gedichten zelf blijkt meteen dat de 73-jarige Max Kazan niets aan originaliteit en pugnaciteit ingeboet heeft. Het was zowat zeven jaar geleden dat ik nieuw werk van hem las.
*
Het oeuvre van jazz- en Kerouac-kenner Bierkens/Kazan is quasi onvindbaar. Het ligt voornamelijk verspreid in de tijdschriften waarvan hij de drijvende kracht was: Labris (1962-1973), Ko-Ko(1975-1979, genoemd naar een compositie van Charlie Parker), Tempus Fugit (1984-2000, de titel van een compositie van boppianist Bud Powell) en het hier eerder besproken Sjeppelroot Thir(s)ty-One (2001-2005).
Het werk van Max Kazan en de uitzonderlijke positie van Labris werden in de verf gezet door Geert Buelens (Van Ostaijen tot heden, Nijmegen, Vantilt, 2001), Jaap van der Bent ('”Kerouac en zo”. Vlaanderen, de Beat Generation en het tijdschrift Labris', in: Kevin Absillis & Katrien Jacobs (red.), Van Hugo Caus tot hoelahoep. Vlaanderen in beweging 1950-1960, Antwerpen-Apeldoorn, Garant, 2006) en Matthijs de Ridder (Hoe jazz & literatuur elkaar vonden. Rebelse ritmes, Antwerpen, De Bezige Bij, 2012).
*
J. G. Berkens' Denny Zeitlinzwiete verschijnt als 'Ko-Ko edition'. Hugo Neefs verzorgde de opmaak en vroeg Wilfried Wijnants om de teksten met treffende tekeningen te verluchten. De foto's, de biografische schets en de discografie van de Amerikaanse jazzman en psychiater Denny Zeitlin (°1938) werden van het internet geplukt.
De nieuwe bundel van Kazan sluit naadloos aan bij zijn vroegere publicaties: eigengereide creatieve spelling, conglomererende woordconstructies, vrijelijke improvisaties – freewheelend of gesyncopeerd –, erotiek en politieke repressie als weerkerende thema's... In 1963 noteerde Paul Neuhuys (1897-1984): “On dirait à lire Max Kazan que la langue flamande en est encore au pantagruélique torrent verbal de la Renaissance. Atteindre la poésie dans son Nœud vital, tel est l'objectif du poète qui apparaît comme un spécialiste de la recherche verbale.”
*
Kazan publiceerde in 1965 een studie over Jack Kerouack. In dat verband formuleert Jaap van der Bent een boeiende bedenking die nader onderzoek verdient:
Opvallend is voorts het feit dat Bierkens vooral waardering toont voor Kerouacs meer experimentele en hermetische boeken, zoals Dr. Sax(1959). Met deze voorkeur liep Bierkens in het midden van de jaren zestig ver vooruit op de destijds spaarzame Engelse en Amerikaanse critici van Kerouacs boeken, die diens proza-experimenten pas later begonnen te waarderen. […] Terwijl men in Nederland bij Kerouac altijd meteen aan On the roaddacht, hadden de Vlaamse auteurs blijkbaar veel meer op met Kerouacs experimentelere werk, dat hier en daar zelfs aan de grote modernisten William Faulkner en James Joyce doet denken. Men kan zich afvragen waar die voorkeur vandaan komt. Heeft men in Vlaanderen altijd meer opengestaan voor het meer experimentele, het meer barokke en surreële dan in Nederland, en heeft dat mogelijk te maken met het feit dat men in Vlaanderen voor inspiratie al langer ook naar Parijs kijkt?
*
Pour la petite histoire: 5 december werd bij Bernaerts te Antwerpen een volledige collectie van Labris geveild, afkomstig uit de collectie van wijlen Dirk Claus (1929-2006), uitgever van het tijdschrift Nul en animator van paradox-press. Schatting: 1.200-1.400 €. Een te hoge schatting vonden sommigen.
Welnu, het lot haalde 6.400 €...
Henri-Floris JESPERS
J. G. BIERKENS, Quiet Now Denny Zeitlinswiete, eigen beheer, 2012 p., 59 p., ill. Geen prijsopgave. Belangstellenden kunnen contact opnemen met met J. G. Bierkens, Stationsstraat 22/1, B 2490 Balen.