Even dacht ik dat het haasje was. Ik strompel moede mijn sponde uit - Goede Vrijdag heeft mij meer dan lafenis gebracht, een doek met azijn op een staak kun je een doorgewinterde Margaux moeilijk noemen, laat staan drie flessen - en begeef mij enigszins onvast naar de Alka Seltzer en de kast waar ik vermoed hem te vinden. Gilletje, hoeps, daar schuif ik pardoes onderuit. Iets kraakt onder mijn voeten, een weldadige geur van pure chocolade verspreidt zich, mijn pantoffel kleeft bij elke wankelende stap die ik zet. Her en der rollen veelkleurige bolletjes het huis rond. De paashaas is geweest, want klokkengelui heb ik niet gehoord, die van Rome zullen ze zelf opgegeten hebben. Het is vreemd hoe de paasdagen de mensen aan het denken kunnen zetten - ten minste, wat er aan mij van mens nog rest. In een helder moment keer ik op mijn sloffen terug, en vraag aan mijn nog soezende vrouw, die zich weldadig in de dekens rolt: een haas, legt dat eieren ? Dat, dat, knort ze. Die. Waarom ben ik in klokkesnaam getrouwd met een spraakkunstvaste vrouw ? Ook goed, die, bauw ik haar na, barser dan ik des morgens bedoel, maar gezien de ontzilte staat van mijn tong en mijn klef gebit voor verschoning vatbaar. Zot, zegt ze. En ze meent het. Nee serieus, probeer ik opnieuw, legt een haas eieren ? Als hij geen diarree heeft, chocolade eieren, zucht het brutale wicht dat zich de mijne noemt, en geeft een onderdekense kontslag om mij diets te maken dat voor haar Paaszaterdag uit uitslapen bestaat. Ik gebaar van krommen haas. Een haas is toch mannelijk, dring ik aan, een voorwaar hitserige lagomorf van een langoor. Ze drukt het laken omlaag, ik loop spitsroeden tussen haar zwarte karbonkels van ogen. Uit, zegt ze. Hoezo uit. Uit. Jij eruit, ga paaseieren rapen, en maak maar in één moeite fruitsap, en kook mij een eitje, drie minuten twaalf seconden. Wit of melkchocolade, probeer ik flauw, maar dat is er teveel aan. Ik kan nog net een sierlijk, zoals dat in de boekjes heet, muiltje ontwijken. Grote muil, mopper ik na, maar kwijt me van mijn plicht. Toch laten de keunen mij niet los. Maar hoe ik ook zoek, bij de fluithaas, de alpensneeuwhaas, de lepus europaeus, de rammelaar, de Kaapse haas, Herwig Haas, Klaus Haas, Hella Haasse, Haasdonk en hazelippen, er is geen ei te bekennen in de nochtans opgewonden levensstijl van de stifttandige knagelijns. Want geef toe, drie tot vijf worpen van vier- tot tienlingen per jaar, da's geen kattepis. Ze hebben maar een vastentijd van veertig dagen nodig om moeder haas gedag te zeggen, ze worden geboren met open oogjes en hangoren, die langoren. Maar eieren, in geen velden te bekennen. Dan maar de grote encyclopedie van het christene weten opgeslagen, mitsgaders theologische en schriftuurlijke vertogen. Het enige paasei dat ik kan vinden is het Paaseiland, niet bepaald een meesterlijke ontdekking van Jakob Roggeveen bijna drie eeuwen her. Ook daar, alweer, geen haas te bekennen, zelfs niet in het u welbekende kohau-rongorongo, dat ze daar ooit schreven. Mijn gedacht, het dwaalt af. Naar Hoegaarden, want daar houden ze elk jaar nog een palmprocessie - maar zonder haas, wel met een ezel, en op zijn lange oren na vertoont die weinig gelijkenis met de eileggende lepus. Naar Belsele-Waas dan maar, dat al zeker één voordeel heeft, het rijmt op haas. In Belsele dreven er ooit op Paaszondag ronkende klokjes over het voetbalveld van Trappen Steels, die sjokolade eieren dropten op de toeschouwers. Bij nader toezien bleek het een practical joke van de Wase Modelhelikopterklub te zijn. Naar Pennsylvania dan maar. Daar brachten Duitse inwijkelingen rond 1700 de 'Oschter Haws' mee, en nu nog leggen de kinderen er hun schoentje of hun mutsje, waarin als bij wonder bij het ontwaken gekleurde eieren ter ontbolstering liggen. Maar die haas blijkt evenwel een bunny te zijn, en dat al die Playboymodellen op eieren lopen wil ik best geloven, dat ze eieren leggen, dat staat nog te bezien. Neenee, het moet een viriele haas zijn, van het geslacht dat ik deel. Eindelijk heb ik prijs. De paashaas is gevangen. Niet aan mijn achterdeur, maar in Auburn, Australië. En hij blijkt wel degelijk een man te zijn, als ik sheriff Edward Bonner mag geloven. Hij heet Avery Badenhop - een voorbestemde naam, hoeba hoeba hop hop - en hij is gepakt toen hij met roze oren, wipstaartje, en een wit konijnepak met een valscherm een canyon indook. Haast en spoed zijn zelden goed, maar Badenhop had zich beter gehaast. In zijn wagen lag nog het voorwerp zijns opzienbarens. De Sheriff noteert droogjes in zijn procesverbaal: "Na verificatie van 's mans identiteit, de gevonden hulptoestellen, en het feit dat er in de hele buurt geen enkele andere haas van één meter tachtig is aangetroffen, besluiten wij, onderzoekende officieren, dat wel degelijk heer Badenhop van de brug sprong". Een pak van mijn hart, maar waar bleven de eieren ? Bij mij wellicht, was ik nu medeplichtig aan luchtbezoedeling en het veroorzaken van oneigenlijke windverplaatsing ? Lees dat boekje over Isjtar es door, kreunt mijn vrouw vanuit haar bedstee. Isjtar, natuurlijk, Astarte, de morgenzon, den Oost, de godin van de vruchtbaarheid, de Easter van de heilige Bede - de Chaldeeën, die hebben het ons gelapt. Het ei van de wereld, want een slangeëi zoals dat van Tyfoon, daaruit was de godin ontstaan. Het reuzenei zelf was uit de hemel gevallen, de Rivier de Eufraat in. Voortgeduwd door vissen rolde het op het strand, en daar verscheen de Godin der Schoonheid en Vruchtbaarheid. Ik heb het nu eindelijk begrepen. De goden zijn slangen, en ze eten hazen als ontbijt, en daar komen roodbebloede eieren uitgerold die voor vrouwen zorgen. Zo klaar als een keun. Zal ik de Bulgaren nu es gaan uitleggen waarom zij aan de ketter van een Turk met Velikden - zeg maar gewoon Pasen - een brood sturen en vijftien rooie eieren. De Turk is daar zeer mee ingenomen. De orthodox niet minder, want uit vreugde schenkt de Turk hem wat kleingeld. En het gros van de eieren, dat slaan ze stuk tegen de kerkmuur des nachts. Het ei van Columbus, roep ik naar mijn vrouw - maar die kijkt met grote gloedvolle ogen naar haar buik. Mijn water is gebroken, zegt ze - kom paashaas, geef mij wat maaskaas, en dan als de klokken naar oma. Bevallen doe ik wel tussen de chocolade. Sappige vrouw, je zou ze een likje geven.

Lukas DE VOS

Pas in 1988 leerde ik het werk van Drs. P kennen, dank zij mijn vriend uitgever Peter de Greef (° 1963). Hij publiceerde toen immers Eerste klas retour, '50 nieuwe en amusante gedichten van drs. P'.

Ziehier het colofon, ter attentie van mijn bibliofiele vrienden:

Eerste klas retour van Drs. P werd in opdracht van Nioba, Uitgevers te Antwerpen gezet uit de Bookman, en gedrukt op 90 grms, houtvrij opdikkend editiepapier op de persen van de uitgeverij, in de loop van de maand juli 1988.

De oplage van deze bundel bedroeg 800 exemplaren, waarvan 100 exemplaren luxueus werden ingebonden. Daarvan werden er 26 alfabetisch genummerd, die zijn voorzien van een speciaal door Drs. P toegevoegd en handgeschreven 'Retour'. De overige ingebonden exemplaren zijn genummerd van 27 tot 100.

Retour

Retour wil zeggen dat men weer zal keren

Van ergens naar het punt waar men begon

Men kan zo'n tocht ook eens op schrift proberen

In negen regels – dus geen marathon

En weinig ruimte voor geouwehoer

Men kent bij voorbaat al het eindstation

Het metrum zorgt voor aangenaam vervoer

Het schema is eenvoudig te hanteren

Zo komt men triomfantelijk retour

*

Kurt van Eeghem had destijds al mijn aandacht gevestigd op Drs. P en mijn belangstelling werd achteraf nog aangewakkerd door Paul Ilegems.

Henri-Floris JESPERS

Sarenco en Renaat Ramon, Antwerpen, 10 november 2012.

Foto © Lieve Terrie

Hier  werd geregeld de aandacht gevestigd op het veelzijdige en altijd boeiende oeuvre van dichter, plastisch kunstenaar en essayist Renaat Ramon (°1936). Bij de door Luc Fierens te Weerde gerunde Postfluxpost publiceerde Ramon zopas een nieuwe bundel visuele poëzie, Apodicta, '26 Empirical Poems', waaruit eens te meer blijkt hoezeer hij in het wereldwijde web van de poesia visiva een heel eigen creatieve plaats bezet.

HFJ

Postfluxpost, c/o Luc Fierens: http://www.vansebroeck.be

http://www.renaatramon.be/

http://mededelingen.over-blog.com/article-renaat-ramon-veelzijdigheid-concentratie-42490054.html

Hoewel de officiële geschiedenisboeken tot nader order leren dat de Eerste Wereldoorlog van 1914 tot 1918, en de Tweede van 1939 tot 1945 duurde, ben ik er van overtuigd dat latere historici het zullen hebben over het grote conflict dat duurde van 1870 tot 1989. Een soort Honderdjarige Oorlog dus.

Dit slechts ter korte inleiding, want voorlopig hebben we het nog over de Frans-Duitse Oorlog, de Eerste, de Tweede en de Koude. Die Eerste heette tot 1939 bij gebrek aan een Tweede natuurlijk nog niet zo. Het was de Groote Oorlog. Volgend jaar augustus is het een eeuw geleden dat die losbarstte, en die verjaardag zal niet ongemerkt passeren.

Ook Gierik & Nieuw Vlaams Tijdschrift  haakt er op in. Het jongste nummer (121 al, het blad is ondertussen aan de 31^stejaargang bezig) heeft als thema Back after the war. De redactie blikt met een caleidoscopische aanpak terug op die oorlog, die ‘nog niet helemaal voorbij lijkt te zijn: de herinnering eraan blijft onze tijd in zijn greep te houden en lijkt alomtegenwoordig te zijn. Waarom blijft onze verbeelding in de ban van die lang voorbije oorlog? Omdat we blijkbaar niet anders kunnen en omdat we nog niet klaar lijken te zijn met deze geschiedenis van modern geweld, met dit kantelpunt in de moderniteit.’

Jaak Fontier belicht August van Cauwelaert, Daan Boens, Fritz Francken en Franz De Backer in Vlaamse dichters aan het IJzerfront. Terecht wordt het stof van Van Cauwelaerts impressionante bundel Liederen van droom en daad uit 1918 (waarin het sterke gedicht Draagt me zacht…) af geklopt. Voorts zijn er beschouwingen over de Latijnse soldatendichters van de Eerste Wereldoorlog (door Tom Deneire), Benjamin Brittens War Requiem  (door Klaas Coulembier) en de invloed die de strijd ook op de cultuur had (Joe Oostvogels belicht de melting pot  van de jonge twintigste eeuw, Max Manolo en Matthijs de Ridder de opkomst van de jazz). Back after the war  biedt verder onder meer proza van Bert Popelier (De muur van de vermisten) en poëzie van Thomas Jasper Martin (Lapidarium).

In het reguliere deel dat immer het themagedeelte volgt brengt Gierik & Nieuw Vlaams Tijdschrift  onder meer nog proza van Wouter De Broeck (Vet), Valeria Luiselli (Pretoria), nagelaten vertalingen van A.G. Christiaens, gedichten van Tom Mariën (Hier adem ik) en Huilen verboden  van Erick Kila, waarin Jacques Rigaut centraal staat.

Jaqcues Rigaut

Deze curieuze dadaïst en surrealist pleegde zelfmoord op zijn 30^ste, iets wat hij zich reeds op zijn 20^stehad voorgenomen. Kila bouwde een fascinerende theatertekst rond Rigaut. Met de redactie vraag ik mij af: ‘Welk theater zet er zijn tanden in?’

Bert BEVERS

Back after the war, Gierik & Nieuw Vlaams Tijdschrift, 31^stejaargang, winternummer 121, abonnementen (€ 28 per jaargang in België, € 40 in de EU, inclusief portokosten): Inge Karlberg, Korte Klarenstraat 2, 2000 Antwerpen, inge.karlberg@telenet.be. Het nummer wordt komende vrijdag om 19.30 uur voorgesteld in het Bernarduscentrum, Lombardenvest 23, 2000 Antwerpen.

Zopas verscheen de tweede verzamelbundel van Bert Bevers (°1954), Eigen terrein (gedichten 1998-2013) bij Poëzie-uitgeverij WEL.

In Tussen hemel en aarde (Amsterdam, Van Gennep, 2013) vraagt begenadigd lezer Gerrit Komrij (1944-2012) laconiek maar niet minder treffend aandacht voor de poëzie van de nog altijd onvolprezen Bert Bevers:

'Met simpelheid en oprechtheid heeft een mens niets te zoeken in poëzieland. Dat dit een misverstand is, ja een bittere leugen, bewijst Bert Bevers met Cantilene op een simpele en oprechte wijze. Als een melodietje. Zo is het, denk je, en niet anders. Zo kan het zijn, als je je niet aanstelt.'

Cantilene

Daar flaneert mijn Geertje in haar nieuwe robe,

als bijna een en vijftigjarig meisje. Keer op keer

weer ben ik blij dat wij elkaar zo mogen kennen.

Natuurlijk dromen we niet parallel maar onze

nachten varen zacht. Wij hebben ons in het leven

weten te bekwamen, delen veel verleden.

We kennen van elkaar de zwakke plekken zonder

daar te raken, en hebben zelfs geheimen samen soms.

Zoals het weten in het midden van de stad verborgen

tussen kreupelhout een bedje bosaardbeien.

Ik hou niet net zoveel van jou als toen we hand

in hand de wereld binnen sprongen maar veel meer.

Ter gelegenheid van de jaarwisseling 2013-2014 verscheen Bankvast, een uitgave op verzoek van Bob Bakker Makelaardij te Bergen op Zoom. De titel en het gedicht zijn van Bert Bevers, de tekeningen van Ron Scherpenisse.

Doe maar. Doe maar gewoon of dit hier thuis

is. Daar zit je dan. Daar ben je. Daar schrijf je.

Vandaar kijk je. Weet je dat je van een poes

geen voetstappen hoort, van een vis geen adem.

Dan vraag je je af of er groene rozen zijn, ergens.

Weet je zwijgend naast je een vergeelde oude foto

waarop je erg blij bent met een blikken trommel,

onder bewasemde gebeden in rechtschapen wil.

*

Frank Decerf typeerde Bevers terecht als 'gentleman': 'hij morst niet met woorden, hij deelt ze gracieus uit. Zijn gedichten baden niet in een zee van pretentie: zijn taal is daarvoor te erudiet.' Erik Verstraeten (met wie ik het niet altijd volledig akkoord ben, maar nu wel) schreef in 't Pallieterke: 'Tussen veel middelmatige woordkramerij […] is Bert Bevers gewoonweg superieur. Deze dichter munt uit in de kunst van het “verdichten”, van het spelen met en concentreren van taal'.

Verdichten? Inderdaad: condenseren en bedenken.

Documenteren en reëvalueren? Ja, het wordt hoogtijd dat we dit hier eindelijk doen. Ik zal er alleszins toe bijdragen...

Henri-Floris JESPERS