Zouaaf Jan Baptist Rubens

Bladerend in een oud familiealbum kwam ik een pauselijke zouaaf tegen: Jan Baptist Rubens, de oudste broer van mijn overgrootvader, afkomstig uit Chaam in Noord-Brabant (NL).

Ook in de 19e eeuw ratelden van op de kansel de preken voor de verdediging van het geloof, in dit geval de wereldlijke stoel van Petrus. Vorige eeuw was het dan weer “Moskou of Rome”, vandaag de “ Jihad” waarvoor jeugdig idealisme wordt gebruikt.

In Nederland was Oudenbosch het verzamelpunt vanwaar de rekruten over Brussel naar Marseille vertrokken. Hier scheepten ze in voor Rome. Daar aangekomen kregen ze hun uniform die geïnspireerd was op deze van de stam der Kabylen en het is graaf Becdelièvre, de eerste commandant die met deze Zouaves, een Franse legereenheid in Algerije had kennis gemaakt. Wegens te Muzelmaans werd de traditionele fezvervangen door een soort kepie. Zij droegen verder een blauw-grijze pofbroek, een lange rode buikband en een boleroachtig jasje.

In 1861 werd het Koninkrijk Italië uitgeroepen met Victor Emmanuel II als koning. Het bestond uit het huidige Italië minus Venetië onder Oostenrijks bewind en de Kerkelijke Staat van 60 bij 120km rond Rome. Deze werd rampzalig bestuurd met als gevolg dat een aanzienlijk deel van de inwoners de eenwording van Italië zeer genegen was.

Ter bescherming van het Patrimonium Petri waren er verschillende buitenlandse initiatieven. Zo kennen we de St.Pieterspenning die vandaag nog bestaat. Daarnaast was er in België een comité voor de werving van vrijwilligers. Deze vormden samen met die uit Frankrijk vanaf 1860 de eenheid van de Tirailleurs Franco-Belges onder het bevel van de hogergenoemde graaf Becdelièvre. Dit bataljon vormde het embryo van het latere Zouavenleger in 1861.

Het is opmerkelijk dat deze Zuavi Pontici (+-11.000 man) die tegen Garibaldi en de troepen van koning Victor Emmanuel werden ingezet, naast 2950 Fransen, 1650 Belgen, 750 Italianen, 500 Canadezen en enkele andere nationaliteiten voor meer dan 1/3 uit Nederlanders bestond.

Het voor 88% Katholieke Zuid Nederland was een dankbaar rekruteringsgebied voor deze oorlogsvrijwilligers. Sinds de Reformatie was in Nederland officieel alleen het protestantste geloof toegestaan. Pas in 1853 werd de hiërarchie van de kerk hersteld De pogingen van1827 en 1841 waren omwille van het heftig protest en verzet van protestantste zijde op niets uitgelopen. Tot dan werd Nederland officieel als missiegebied beschouwd en stond deze onder leiding van een internunutius. Het is in deze sfeer dat de katholieke gemeenschap een sterk besloten, verbeten en ook militant karakter kreeg. Als belijdend katholiek kon men zelfs tot 1918 niet in overheidsdienst treden. Nederland is overigens het enige land dat geen enkele officiële vertegenwoordiger had bij de uitvaart van Paus Johannes Paulus II in 2005. Alleen al vanuit diplomatieke wellevendheid was dit een botte flater.

Het belangrijkste wapenfeit is de slag bij Mentana in 1867. Garibaldi wist 15000 man bij elkaar te brengen. Ondanks zijn numeriek overwicht werd hij door de pauselijke troepen verslagen. Meer dan eens en ook nu weer had hij zich vergist in de bezieling en de ijzersterke motivatie van de zouaven. Zijn rol in de verdere eenmaking van Italië was hierna definitief uitgespeeld.

In 1870 werd Napoleon III door de Pruisische koning Wilhelm I bij Sedan verslagen. Voor de paus viel hierdoor de Franse steun weg. Victor Emmanuel greep deze kans om met een grote overmacht op te rukken naar Rome. De hefstigste weerstand kwam opnieuw van de zouaven. Om verder bloedvergieten te vermijden gaf Pius IX zich over. Zij moesten hun wapens inleveren en onmiddellijk Rome verlaten. In Genua scheepten ze in. Sneller dan verwacht kwam zo een einde aan deze keurtroepen van de paus. Deze beschouwde zich voortaan als de gevangene van het Vaticaan. Het zal tot het verdrag van Lateranen in 1929 met Mussolini duren voor de pauselijke wereldlijke macht werd geregeld. Het werd de Citta del Vaticano, een reststaatje, 44 hectare groot.

Velen van deze Nederlandse zouaven wachten bij hun thuiskomst de spreekwoordelijke koude douche. Vermits ze geen toelating hadden gevraagd om in den vreemde te gaan vechten verloren ze hun burgerrecht en werden staatlozen. Slechts een kleine 200 van de ongeveer 4000 vrijwilligers hebben hun nationaliteit behouden.

Jan-Baptist Rubens stierf aan tyfus in 1865. Hij overleed op vierentwintig jarige leeftijd als zouaaf voor zijn Pio Nono te Rome. Aan deze Pius IX danken we niet alleen het dogma van de Pauselijke Onfeilbaarheid maar eveneens de Onbevlekte Ontvangenis van Maria. Dat dit laatste dogma de maagdelijkheid van Maria betreft blijft een hardnekkig misvatting. De onbevlektheid betekent simpelweg dat zij zonder erfzonde is geboren.

Van deze over grootoom bewaar ik zijn inschrijvingsformulier, zijn doodsprentje en de brief van zijn aalmoezenier aan zijn ouders. Deze schreef dat Jan Baptist als "een Godsvruchtige, Christelijke mensch" was gestorven. Een kopie van zijn foto bezorgde ik aan het bescheiden doch goed gedocumenteerd Zouavenmuseum in Oudenbosch( NL) waar een replica van de Sint Pieters basiliek werd gebouwd.

Frank DE VOS

http://www.zouavenmuseum.nl/.

In de jongste aflevering van WT werd een maximum aan beklijvende recensies opgenomen. De kritische analyse van publicaties “draagt immers aanzienlijk bij tot het inzichtelijk kennismaken met de verscheidenheid aan hoogtes, breedtes en dieptes van de geschiedenis”, aldus Frans-Jos Verdoodt.

Ik beperk mij hier tot het signaleren van recensies van recente boeken die ik zelf las. Harry Van Velthoven beoordeelt de studie Leopold I (1790-1965). De eerste koning van Europa van de Gentse historica Gita Deneckere. De vorst was protestant en vrijmetselaar, “maar de door hem gevoerde Belgisch-nationale identiteitspolitiek steunde op Kerk en katholicisme, op een verstrengeling van religie en patriottisme”. Want “het katholicisme was het nationalisme van België”. Ook Leopolds houding tegenover het opkomende flamingantisme wees op een “belangenparallellisme met de Vlaamse beweging”, die noodzakelijk was bij de handhaving van zijn nationale verzoeningspolitiek en bij zijn verweer tegen de dreigende annexatieplannen vanuit Frankrijk. Nico Van Campenhout beschrijft en beoordeelt het themanummer van Zacht Lawijd, gewijd aan Paul-Gustave van Hecke (jg. 11, 2012, nr. 2, 291 p.), waarover hier later meer.

Uiteraard komt ook de actualiteit aan bod: Harry Van Velthoven recenseert Werkbare waarden van Bart De Wever, Frank Seberechts vestigt de aandacht op Land op de tweesprong. Manifesten ter ontgrendeling van Vlaanderen (red. Jean-Pierre Rondas) en Ludo Abicht signaleert Demain la nation van Jean Daniel, stichter en editorialist van Le Nouvel Observateur.

*

“ 't En regent niet, het zevert/ in dit land in de klem van het verleden”, schreef Hugo Claus. WT draagt beslissend bij tot de bevrijding uit die klem. In elke aflevering wordt ook de ten ijs beslagen lezer immers geconfronteerd met ontmythologiserende bijdragen die genadeloos nieuw licht werpen op de politieke en culturele geschiedenis van Vlaanderen.

Wat verraste mij in 2012? Het opstel van Matthijs de Ridder over Rob van Genechten (een vriend van Paul van Ostaijen), de bijdrage van Brecht Klein over de veelzijdige Jef van Bilsen en de reflectie van Andreas Stynen op vier recente studies over filmbeleving in Vlaanderen. Dit gezegd zijnde: ik lees elke aflevering van WT van A tot Z...

De pas afgesloten 70ste jaargang (vier nummers) van WT telt 383 pagina's en is deskundig geïllustreerd met vaak onuitgegeven documenten en foto's. Dat alles voor slechts 23 € per jaargang (buitenland: 28 €). Het abonnementsgeld dient overgeschreven op rekeningnummer KBC 733-0215290. Een afzonderlijk nummer kost 7 €. Verdeling: Story-Scientia / Academia Press (Gent).

Henri-Floris JESPERS

Wetenschappelijke Tijdingen, Lange Leemstraat 26, BE-2018 Antwerpen.

In het meest recente nummer van Knack(nr. 3, 16 januari 2013, p. 77) lees ik het volgende, nota bene in de rubriek ‘Kort en krachtig’ van de ‘katern’ ‘Wetenschap’:

“Volgens een Noorse linguïst is Engels een Scandinavische taal, en geen Germaanse. Het Oud-Engels dat in Groot-Brittannië gesproken werd voor de Noormannen er aankwamen, zo stelt hij in het Apollon Research Magazine, zou zijn vervangen door een mengtaal met sterke Noorse wortels.”

Deze inderdaad korte en krachtige mokerslag liet me verbijsterd en in paniek achter. Bijna veertig jaar lang heb ik taalkundige nonsens verkondigd aan adolescenten, wier historisch, geografisch en linguïstisch inzicht sowieso al erg moeilijk te structureren valt tot een consistent geheel. Mijn bescheiden pogingen daartoe bleken nu te berusten op drijfzand.

Bij het verwarrende begrip ‘Scandinavische talen’ kon ik me wel iets voorstellen, maar dan slechts schoorvoetend, met heel veel goede wil. In mijn taalkundige cursussen en andere bronnen werd immers nooit over zo’n taalfamilie gesproken – terecht, want ‘Scandinavisch’ is uiteindelijk een erg diffuus label (er zijn verschillen naargelang van de geografische, politieke of cultureel-historische invalshoek).

Dat het Engels in de taalgenealogie nu definitief zou opschuiven van ‘west’ naar ‘noord’ leek me wél enigszins denkbaar, althans indien de Noorse linguïst in kwestie daar plausibele argumenten voor kon leveren.

Maar dat de Scandinavische talen niet langer tot de Germaanse ‘familie’ zouden behoren, betekende een ronduit verpletterende Aha-Erlebnis, net zoals de stelling dat het Oudengels blijkbaar geen directe aansluiting meer zou hebben met het Middelengels.

Bovendien: wie waren toch die Noormannen, over wie sprake is in Knacken die het Oudengels van de kaart veegden? Waar kwam dat Oudengels, gesproken vòòr hun komst, dan uiteindelijk vandaan? Of: waarom geen woord meer over de Angelen en de Saksen, en al even bevreemdend: geen woord over het Fries, en, bij uitbreiding, niets over het onderscheid tussen Ingvaeoons en Istvaeoons?

Elke wetenschappelijke deontologie impliceert fundamenteel openheid voor nieuwe inzichten én bereidheid tot falsifiëring. Ik ging dus heel deemoedig te rade bij de bron die Knackgebruikte, met name een artikel van Trine Nickelsen in Apollon(https://www.apollon.uio.no/english van 27 november 2012) over dat fameuze onderzoek van de taalkundigen Faarlund en Emmonds (twee namen dus) van de Universiteit van Oslo. Wat lezen we daar?

“The sentence structure in Middle English – and thus also Modern English – is Scandinavian and not Western Germanic.” Iets verder stelt de verslaggever dat, volgens de onderzoekers, het Engels “belongs to the Northern Germanic language group, just like Norwegian [etc.] This is totally new and breaks with what other language researchers and the rest of the world believe, namely that English descends directly from Old English [...] or Anglo-Saxon, [...]a West Germanic language, which the Angles and Saxons brought with them from Northern Germany and Southern Jylland when they settled in the British Isles in the fifth century. […] Modern English is a direct descendant of the language of Scandinavians who settled in the British Isles in the course of many centuries, before the French-speaking Normans conquered the country in 1066," says Faarlund. He points out that Old English and Modern English are two very different languages.”

Het is niet mijn bedoeling om me te mengen in het eventuele debat rond de onderzoeksresultaten van Faarlund en Emmonds, al was het maar omdat mijn kennis van het Noors ondermaats is. Bepaalde aspecten van hun hypothese zijn op zijn minst verbazingwekkend, zoniet zelfs verwarrend, maar dat is mijn probleem.

Anderzijds wordt hun visie op de band tussen Oudnoors en Middelengels (ze releveren kenmerken die totaal afwezig zijn in andere ‘Westgermaanse’ talen) geschraagd door op het eerste gezicht pertinente syntactische argumenten – al wordt in het artikel van Nickelsen dan weer niets gezegd over b.v. een opvallende morfologische bijzonderheid van het Noors die in het Engels, net zoals in het Nederlands en het Duits, onbestaande is, nl. de agglutinatie van het bepaald lidwoord met het substantief (‘the book, boken’ – ‘the books, bøkene’).

Het betekende echter wel een hele opluchting om te vernemen dat de ‘Scandinavische’ talen dan toch nog als Germaans beschouwd worden, of dat hier duidelijk gesproken wordt over Franssprekende ‘Normans’ in 1066, wat je in het Nederlands beter vertaalt als ‘Normandiërs’ om elke verwarring met de Noormannen (Noren, Denen, Zweden) van de 5de tot pakweg de 10de eeuw te vermijden. Het deed me natuurlijk ook veel plezier om die Angelen en Saksen opnieuw op Britse bodem te zien verschijnen in de 5de eeuw.

Blijkbaar had ik al die jaren dan toch geen al te flagrante leugens verkondigd, al migreert het Engels in de visie van Faarlund en Emmonds wel degelijk van de westelijke naar de noordelijke tak van het Germaans.

Het is niet de eerste keer dat Knackbloedstollende enormiteiten op linguïstisch gebied verkondigt – zie b.v. de ‘taalkaart’ in het nummer van 11 oktober 1995, die bol stond van de meest absurde taalkundige ketterijen en die ik gelukkig niet meer terugvond in het elektronische archief van het weekblad.

De wetenschappelijke rubriek van Knackwordt vandaag, en al geruime tijd, verzorgd door Dirk Draulans. Ik twijfel er geen seconde aan dat deze eminente bioloog-zoöloog, doctor in de wetenschappen en specialist op het terrein van de evolutionaire biologie, alles afweet over spermapakketjes van mannelijke spinnen, de intelligentie-moleculen van rondwormen of de ontstaansgeschiedenis van de mens.

Alleen dit. Ten eerste baseerde Knackzich voor deze ‘korte en krachtige’ taalkundige mededeling niet op het originele artikel zélf van de twee linguïsten uit Oslo, wél op een verslag daarover in een (weliswaar) universitair blad; hoe dan ook tweedehands dus – overigens ging het hierbij wel degelijk om twee taalkundigen en niet om “eenNoorse linguïst”.

Ten tweede stel ik me, vooral, zeer ernstige vragen bij de uiterst nonchalante, slordige manier waarop een, zelfs tweedehands, wetenschappelijk artikel blijkbaar gelezen wordt door de Knack-redacteur van dienst. Als een gelijkaardige accuratesse aan de dag wordt gelegd in verband met b.v. geneeskunde, fysica, biologie of wiskunde, dan ziet het er pas helemaal lief uit. Het jachtige, momentane twitteren en chatten kan wellicht modieus zijn, maar het mag gerust achterwege blijven in een wetenschapsrubriek. Liever wat meer diepte dan breedte.

Ten derde: bioloog, blijf bij je leest.

Het lijkt me dan ook dringend tijd om ook taalkundige thema’s door terzake bevoegde specialisten te laten behandelen, en niet zomaar ‘kort en krachtig’. Zo’n werkwijze zou niet alleen getuigen van intellectuele deemoed, maar ook van schroom ten aanzien van elkewetenschappelijke discipline – zelfs de taalkunde.

LUTIN D’ANVERS

  De geslepenheid van de vrouw als verlossing uit het keurslijf.

Eric De Volder, Achter 't eten, kleurpotlood op papier, 2003 (privé-collectie)

Koning Albert, de tweede van die naam, vergeet zijn christelijke plicht als hem dat goed uit komt. Een goed katholiek dus. Zijn buitenechtelijke dochter heeft hij verstoten, al zal hij, de hofpaden kennende, haar via via wel wat toegestopt hebben, om de valwinden weg te jagen. Vrouwen verstoten niet. Ze gaan anders te werk. Geslepen. Hun geslepenheid heeft iets wonderlijks. Hij stijgt uit boven het modale denken van de man. Alberts dochter toont dat schitterend aan. Een beeldend kunstwerk van Delpine Boël hangt op de nieuwste tentoonstelling van Museum Dr. Guislain. Endless Hypocrites is de titel van een kleurtekening op papier uit 2011. HYYPOCRITE staat veertien maal op het blad, maar dat aantal doet er niet toe. Wat belangrijk is, is de herhaling. Het hypocriete gedrag zal de vorst eeuwig en eeuwig achtervolgen. Het kunstwerk zowel als de titel zijn door de geschiedenis eraan verbonden evenwaardig.

De geslepenheid is aanwezig bij alle soorten vrouwen. Landelijke, stedelijke, jonge, oude, burgerlijke, artistieke, dikke, dunne, lange, gekke, misvormden, beeldschone. Als we er nu eens van uitgingen dat de vrouw – hoe, wie of wat ze nu ook is – de mannen inspireert, en wat is inspiratie anders dan een vorm van nerveuzigheid. Maar de bazigheid van mannen kennende willen ze dat niet bekennen en kaatsen de bal terug. Vrouwen die niet naar hun pijpen dansen zijn nerveus. Dat valt in elk detail van de tentoonstelling op. De titel vat dan ook precies samen wat de boodschap is. Vanuit het mannenbeeld over de vrouw is door het team, waartoe ook vrouwen behoren, een parcours aangelegd dat leunt op de onvatbaarheid van het vrouwelijk gedrag. Er is geen historische lijn te trekken, en kunst en waanzin hangen broederlijk naast elkaar. De bezoeker wordt er nerveus van. A horse! a horse! my kingdom for a horse! … en als dat niet kan, een koffie, snel!

Zit er een paar kilogram sadisme in het team van het museum Dr. Guislain dat de tentoonstellingen uitzet en de catalogi samenstelt? Ongetwijfeld, zij het in beperkte mate. Dat is ook gepermitteerd, zoals een leugen vaak beter is dan de waarheid. Alles is toegestaan om het doel te bereiken, zeker als het kunst en waanzin betreft. Kunst en waanzin zijn uit eenzelfde zaadkorrel ontsproten. En ze portretteren, eenmaal in volle bloei, de sociale ziel van het maatschappelijke hart. Dat portret belichten is de grote kracht van dit gewaardeerde, maar toch nog onvoldoende bekroonde museum. De toeschouwer krijgt niet zomaar een artiest of een kunstbeweging onder de neus geschoven. Elke expositie is een veelvoud van humanitaire waarden. Zij versterkt de sociale, educatieve, artistieke, politieke, wetenschappelijke kennis van de bezoeker.

Aan alle macht aan de mannen kwam ruim een halve eeuw geleden een einde. Via de weg van de geleidelijkheid. De vrouwen zelf zijn hiervoor verantwoordelijk. Maar het heeft hun tweehonderd jaar gekost eer die weg ingeslagen werd. Ze hebben een pijnlijke trektocht nodig gehad om de plaats waar zij namens de westerse beschaving recht op hadden te veroveren. Ze werden zowel geestelijk als lichamelijk, en als het even kon samen, vernederd. De mannen hebben hierin geen fraaie rol gespeeld. Vooral wetenschappers hebben begrip gehad, psychiaters die verder zagen dan hun pillen en praatjes. Hun engagement ging soms zo ver dat ze een verhouding aangingen met hun patiënten. Ten bate van de wetenschap, maar evengoed in hun poging hun patiënt[en] te genezen. Het valt met kunstenaars te vergelijken. Kunst en liefde versmelt, al hebben in de artistieke wereld mannen daar vaak meer voordeel bij dan vrouwen. Een paar voorbeelden: Pablo Picasso en Charlie Chaplin.

Een tweede pijnlijke zaak waarop de nadruk valt in deze tentoonstelling is de rol van de vrouw in haar drang zich van een dwang te verlossen. Een goed voorbeeld is Marilyn Monroe. Zij wilde voor vol aanzien worden, maar had daarvoor een omweg nodig. Ze voelde zich genoodzaakt om een meisje te blijven spelen. Slechts in haar laatste film werd ze een volwassen vrouw, maar toen was het al te laat. Niet zichzelf te kunnen zijn in haar privéleven bracht haar aan de pillen en de drank. Ze overleed nauwelijks een jaar na de voltooiing van The Misfits. Haar man, Norman Mailer, schreef het script tijdens zijn huwelijk met Monroe. Is het script een poging geweest van Mailer om haar de weg van de genezing te wijzen? De schrijver als dokter?

Een ander voorbeeld is Nicole Kidman, in combinatie met Stanley Kubrick. Op de tentoonstelling hangt een grote foto van haar uit de film Eyes wide shut. Ze buit de jaloersheid van haar man, een dokter nota bene, uit door de transformatie van vrouw naar meisje. Hij slaat tilt en begint aan een nachtelijke tocht door New York. De film is gebaseerd op een novelle van Arthur Schnitzler, een Oostenrijks auteur die medicijnen studeerde en gefascineerd was door het onderbewuste, in de seksualiteit in al zijn vormen en de positie van de man als misgebruiker van de vrouw. In Droomnovelle heeft, in tegenstelling tot in de film, de vrouw het laatste woord. Ze zegt tegen haar man: ‘Nu zijn we ontwaakt… voor lang. Nooit naar de toekomst kijken.’

Weer die geslepenheid van de vrouw, want in de kracht om de toekomst als machtsmiddel wint de vrouw het geheid van de man. Het is een van de redenen van de onblusbare nieuwsgierigheid van de man in de vrouw. Subtiel wordt het in de tentoonstelling aangegeven door tekeningen van de Eric De Volder [1946-2010]. De theaterregisseur had een schetsboek bij de hand zoals een ander een sleutelbos. Schetsen voor de maskerade van de personages en de droomwereld van de scenografie, maar ook heel veel vrouwen.

Uit andere onderdelen van het geheel blijkt bovendien dat de vrouw een gekte aanwendt om zich uit de onderdrukking van de man te verlossen, of haar gekte gebruikt om eindelijk zichzelf te kunnen zijn. Die uitingen werden niet toevallig performances, zowel voor een regulier publiek als voor samengetroepte professoren, én studenten in de psychiatrie.

Tijdens de duur van de tentoonstelling zijn er lezingen en performances. Precieze data zijn te vinden via de website. Als vanouds is de catalogus gevuld met boeiende artikels. Ze zijn vlot en daardoor spannend geschreven. De titel van het artikel van Myriam Van Moffaert luidt: “Hebben ‘nerveuze vrouwen’ baat gehad bij de feminisatie van de psychiatrie?” Het antwoord is de tentoonstelling. Magisch, meesterlijk, mijnwerk.

Guido LAUWAERT

NERVEUZE VROUWEN – Twee eeuwen vrouwen en hun psychiaters – Museum Dr. Guislain – t/m/ 26-05-2013 – www.museumdr.guislain.be

In 1508 wordt de eerste rietsuiker van de Canarische eilanden te Antwerpen gelost. Het is het startsein voor intense handelscontacten met deze archipel. Ladingen worden gelost en Vlaamse kunstwerken worden ingescheept. In 2005 bezocht ik in de Sint-Pietersabdij te Gent de opmerkelijke tentoonstelling ‘El Fruto de la Fe’ ( de vrucht van het geloof), Vlaamse religieuze kunst uit La Palma. Tientallen polychrome topwerken van onze laatmiddeleeuwse beeldhouwers evoceerden wat verloren ging toen in 1566 de Beeldenstorm over de lage landen raasde. Hierdoor is er bij ons nauwelijks nog middeleeuwse kerkkunst te vinden.

De vernietiging van Buddhas in Bamyan, de ravage aan erfgoed in Timboektoe; vernieling door ziekelijke geloofsijver blijft een plaag.

Tussen vers gesneeuwde toeristen, met een cortado op een terrasje las ik inDiario deAvisos een paginagroot artikel over Luis Vandewalle (1505-1587), een Brugse koopman die in de zestiendeeeuw naar La Palma uitweek en over het boek Van Brugge naar La Palma van de hand van Cas Goossens, ex-Directeur Generaal van de BRT en Jozef Van Minsel, honorair consul van België in La Palma (1). Het betreft de verkorte en geautoriseerde uitgave van De Brujas a La Palma Luis Vandewalle. El Viejo y la consolidacion de un linaje  van de historica Dr. Ana Viña Brito over deze Bruggeling.

In La Palma prijkt zijn naam er na vijfhonderd jaar nog steeds op straten en pleinen. Hij bouwde er een imperium op. Dat je vader een armoezaaier is, daar kan je niets aan doen. Maar als je schoonvader een sukkelaar is dan ben je wel een idioot moet hij hebben gedacht. Dus een handige huwelijkspolitiek ging hand in hand met zijn ondernemende geest.

In het artikel werd door een van zijn nazaten de liefdadigheid van Luis Vandewalle dik in de verf gezet. ‘Si lo recordamos ahora es por su filantropia y no por su fortuna”. (Wanneer we hem in herinnering brengen dan is het voor zijn filantropie en niet voor zijn fortuin). Getuige hiervan zijn bijdragen aan de watertoevoer in Santa Cruz de La Palma, de bouw van het Hopital de Dolores en de oprichting van het Convent van Santo Domingo.

Wat het artikel niet vermeldde is dat onze Luis niet alleen slaven bezat maar eveneens een ‘familiar’ was, zowat de steun van de ‘comisario’, de man die op lokaal vlak de acties van de Inquisitie leidde.

Verder las ik het overlijden van Santiago Carrillo (1915-2012) gewezen secretaris van de PCE, de Spaanse communistische partij. Zoals Nobelprijswinnaar Pablo Neruda die lofgedichten voor Stalin schreef, was Carrillo eveneens een notoire volgeling van deze bloedige dictator. Hij bekeerde zich in de jaren zeventig tot het Eurocommunisme.

In El Mundo werd hij geprezen omdat hij mee het herstel vande monarchie in Spanje mogelijk maakte. Tijdens de Spaanse burgeroorlog toen hij de verdediging van Madrid organiseerde werden tussen de 2500 en 5000 Franquisten gefusilleerd. Een oorlogsmisdaad die hij had kunnen voorkomen. Van Carrillio las ik volgend citaat: ‘En la política el arrepentimiento no existe. Uno se equivoca o acierta, pero no cabe el arrepentimiento." (In de politiek bestaat geen berouw. Iemand vergist zich of heeft succes maar berouw past niet.)

Vakkundig wordt er veel niet geschreven.

Vakkundig mag een canon alleen suikerzoet klinken.

Altijd, altijd, altijd….

Frank DE VOS

(1) Cas GOOSSENS en Jozef VAN MINSEL, Van Brugge naar La Palma, Tielt, Lannoo, 135 blz., 19,99 €. ISBN:9789401405102