In een van mijn vorige opinies, n.a.v. de halve marathon van Brussel [Filip loopt] heb ik geopperd dat het hof aan een charmeoffensief begonnen is, om prins Filip ‘dichter bij de mensen’ te brengen. Mijn woorden waren nog niet koud of de prins werd in een café gedropt.
Links zakenlui, rechts fotografen en pal voor zich de cameraploegen van de nationale en commerciële zenders. Ze brachten een prins in beeld die met een stijve nek de match van de Rode Duivels volgde, op het hoger opgehangen scherm, zoals dat in kroegen de gewoonte is. De kroonprins had een glimlach om de mond. Hoelang heeft hij die moeten ophouden? Als het een kwartier was zit hij nu met kaakkramp. En hij had een pint in de hand maar een slok bier heb ik hem niet zien nemen.
Filip symboliseert niet enkel de nutteloosheid van een koningschap, maar vooral het absurde ervan. De geboren houten Jan Klaasen moet wel héél dom zijn om niet te begrijpen dat het trompetgeschal van het offensief van de hofhouding, recent gewassen en geschoren, contraproductief werkt. Evenwijdig daarmee lopend vraag ik mij af, waarom slechts een kleine minderheid van de bevolking inziet dat een land met een koninklijke familie nooit serieus kan worden gevonden. In de 21ste eeuw is een erfelijk monarch even bespottelijk als een erfelijk filosoof en loopt het land hierdoor continu het risico dat het wordt gepatroneerd door een imbeciel en zijn discipelen.
Engeland klampt zich vast aan tradities en rituelen, maar de Britse overheid heeft het slimmer aangepakt. Het charmeoffensief dat ingezet is na de dood van Prinses Diana, koos niet voor de popularisering van de Queen en haar edele verwanten. De schijn werd wel verwekt, maar in de grond werd de koninklijke familie en al wat erbij hoort omgevormd tot een toeristische attractie. De politieke verantwoordelijkheid is zero komma nul. Willian Pitt [1759-1806], hij werd in 1783 de jongste premier in de Britse geschiedenis, had de moderne rol van een koningshuis al zeer goed begrepen, maar hij hield zijn mening binnenskamers. Maar een nicht, Lady Hester Stanhope, heeft hierover getuigd. Volgens haar zei haar oom ‘dat een monarchaal heerser waardeloos was, maar wat ben ik daarmee? Het zal maar leiden tot revolutie.’ De dood van een prinses in een Parijse tunnel, gaven de Britse regering, het is hard om te zeggen maar het is de naakte waarheid, de juiste context voor een hervorming. Geen revolutie volgde, niet eens gemor. Het begreep zeer goed de commerciële waarde van een toeristische attractie met glitter en gespetter.
Een land dat zich serieus neemt schaft het koningsschap af. In Amerika gebeurde dat via de revolutie van 1776, in Frankrijk in 1789, in Rusland in 1917 en in Duitsland in 1918. In dat laatste land niet door opstand maar gewoon door een reorganisatie. Van de ene op de andere dag kon keizer Wilhelm zijn boeltje pakken. Hij verhuisde naar Nederland waar hij onderdak kreeg in een klein kasteeltje, en na een verhuizing naar een iets groter, waar hij tot zijn dood verbleef. Hij heeft nog geprobeerd vriendje te worden van Hitler, de idioot. Heeft Nederland nog overbodige kastelen? Dat kan haast niet anders, want er gaan er nog bijkomen. De reorganisatie van het Oranjehuis is in volle gang, en wordt momenteel op gejuich onthaald, maar lang kan dat niet duren. Eenmaal het volk inziet dat zelfs een koning de hoofdrol speelt in een revue, en beseft wat die revue kost, zal het ook kiezen voor een simpeler regeersysteem.
Niet in alle stilte, maar op een zacht vuurtje wordt ook in ons land een hervorming ingezet. Niet meteen wegens het ontbreken van verstand en zelfs instinct bij prins Filip, maar door de stupide financiële kuren van koningin Fabiola. Haar hofhouding klungelt erop los en moet voortdurend beslissingen herroepen. Dat het geklungel mogelijk is bewijst andermaal dat niet enkel Filip een flop is, maar de hele Belgische tak van het Huis Saksen-Coburg-Gotha. Ook koning Boudewijn was in wezen een misdienaar met despotische trekjes. De vierdelige serie die momenteel uitgezonden wordt door Canvas toont dat zeer goed aan. De staatkundige reorganisatie gaat stapsgewijs. Hij is ingezet met de vermindering van de dotatie van de Spaanse begijn. De afschaffing van het royaal zakgeld van Astrid en Laurent is de volgende stap.
Helaas, een verbanning is – naar het zich laat aanzien – niet voor deze eeuw. De enige oplossing om verlost te zijn van de greep uit de staatskas door de Coburgse club is een revolutie vanuit het volk. Niet met de colt en de dolk, maar met de tong en de pen. Wat moet leiden tot een volksraadpleging. Hopelijk is Vlaanderen deze keer wijzer dan in 1950, toen het koos voor de terugkeer van Leopold III. Want politieke vrijheid gaat vooraf aan gehoorzaamheid. En gehoorzaamheid aan koningen en adel wijst op een infantiele gesteldheid van zowel de overheid als de burgerij.
Ik zal het niet meer beleven, maar ik hoop dat mijn kinderen ooit op de televisie zien hoe de sleutel van het koninklijk domein van Laken ooit opgehangen wordt aan de muur van de werkkamer, the oval office, van de eerste president van België. Met het uitgespaarde bedrag kunnen alle daklozen van België verhuizen van een portaal naar – op z’n minst – een container. Met een bed, een toilet, een primitief ingerichte keuken en een televisie om de matchen van de Rode Duivels te volgen met de hond aan de voeten en een blik pils in de hand. Meer moet dat niet zijn.
Guido LAUWAERT
