Mooi postkaartje ontvangen uit het dorpje Sisteron bij het historische Forcalquier van mijn geheimzinnige maar niet minder vertrouwde FB-vriendin Miezan Millecam, met wie ik onder meer herinneringen ophaalde aan Dan van Severen. In de tweede helft van de jaren zestig beschikte ik over een huisje in Niozelles en was met Pruts en Henri Ronse af en toe in Sisteron, waar we uitbundig uit gingen eten in een haast familiaal restaurantje waarvan de naam mij nu ontglipt.

In de voorbije dagen had ik gesprekken – eerder in alle opzichten “colloques singuliers”... – met Karin Lebacq, Hendrik Carette en Dirk Maeyens.

Karin en Bob Lebacq

In mijn gesprek met Karin ging het onbehagen in de cultuur over de tong. De westerse cultuur, het ondergronds groeiende antisemitisme, de absurditeit van de “sociale” wetgeving (waar ook Jan Scheirs het slachtoffer dreigt van te worden). Dit terloops. De gevoelige Karin liet mij van alles zien wat ze gevonden heeft in de nalatenschap van haar vader, ambassadeur Bob Lebacq. Ook voor mij was de nostalgie troef.

Hendrik Carette en ik kennen elkaar al lang, van het einde van de jaren zestig. Hendrik maakte de gloriejaren mee van de VECU, was achteraf een tijdje mijn assistent op het kabinet van minister Schiltz, werkte mee aan Diogenes  en publiceert thans in de Mededelingen van het CDR.

Ik volg Hendriks eigenzinnig poëtisch werk op de voet, ben het niet altijd eens met zijn soms (al te vaak...?) dweperige invalshoeken en uitspraken in essayistische bijdragen, maar so what?. Passeerden de revue: Hedwig Speliers als gastspreker over Stijn Streuvels' “Lijsternest “ (een onbegrijpelijke blunder van de Provincie West-Vlaanderen...), Jan van der Hoeven en Paul de Wispelaere, oud-premier van Zaïre Nguza Karl-i-Bond, de Imperiale Staatsman Joris van Severen en – hoe kan het anders – het overlijden van de situationistische generaal Piet De Groof, alias Walter Korun. Varietas delectat.

Omdat verplaatsingen (tenzij met auto en chauffeur, van deur tot deur) een al te grote inspannig van mij vergen, bleef ik in Brussel afwezig op het druk bijgewoonde afscheid van Piet De Groof, over wie in de loop der jaren heel wat gepubliceerd werd, zowel in de Mededelingen als in het Bulletin de la Fondation Ça ira. Het CDR was present in de persoon van Carette, die mij een geheel in de geest van Piet geconcipieerde doodssantje bezorgde (met een treffend gedicht van Lucebert).

Twee CDR-leden van het eerste uur. Een bewogen Jean Emile Driessens eist de aandacht op van Dirk Maeyens [op de achtergrond, muzikant Jean De Mey, Antwerpen, Stadhuis, bj de plechtige ontvangst van Lucienne Stassaert

Hoe en wanneer ik Dirk Maeyens ontmoette, weet ik niet meer. Hij was van in den beginne lid van het CDR. Zijn grootvader, Emiel Maeyens, een traditionele, academische schilder, een van de sponsors van Het Overzicht, uitbater van de legendarische “Distel” en discrete mecenas, speelde kort na de Grote Oorlog een belangrijke maar steevast onderbelichte rol in de Antwerpse “Kring Moderne Kunst”, veelal door kunsthistorici uitsluitend gerelateerd met Jozef Peeters (geheel ten onrechte). We hadden het over de boeiende brieven die Mil Maeyens ontving van bevriende, bij de val van Antwerpen naar Nederland uitgeweken Vlaamse kunstenaars.

*

Voortgewerkt aan het klasseren van mijn archief en de herschikking van mijn tijdschriften (tot nu toe 274 titels – gaande van volledige collecties tot efemera). Het “alfabetische archief” telt nu al 312 trefwoorden (van “Adams” tot “Windenboek”, meerdere dozen per item tot mapjes met enkele, maar niet minder belangrijke brieven). Ook daar slaat de nostalgie soms ongenadig toe...

Spin-off: het memorialistische fotodagboek dat hier af en toe fragmentarisch en ongeordend, geheel willekeurig gepubliceerd wordt. Dat stimuleert niet alleen mijn geheugen, maar talrijke lezers vragen om meer – ik zal ze dus niet ontgoochelen.

Heel wat gesprekken gevoerd met Pruts over Julien Schoenaerts. In het najaar verwacht ik namelijk heel wat publicaties die nu al mijn aandacht vragen, waaronder Stan Lauryssens boek over de onvergetelijke acteur, nu eens voorgesteld als “docu-drama”, dan weer als “non-fictieboek in thrillerstijl over de meest dramatische jaren in het leven van Julien Schoenaerts”, jaren die ik van dichtbij meegemaakt heb...

*

En, ja, mijn onophoudelijke lectuur... Voer voor een volgende aflevering.

Henri-Floris JESPERS

Alsof het mensen van vlees en bloed zijn. Zo komen de hoofdrolspelers tevoorschijn uit De vita Caesarum van Suetonius. Keizers van Rome is een meesterlijk boek. Ik kan heel goed begrijpen dat het Robert Graves zaliger, die De vita Caesarum naar het Engels vertaalde, inspireerde tot het schrijven van zijn klassieker I, Claudius. Suetonius Tranquillus portretteert twaalf Romeinse keizers, van de in 44 voor Christus vermoorde Julius Caesar (al was die dan officieel nooit keizer – zijn opvolger Augustus was de eerste) tot Domitianus († 96 na Christus). Graves maakte dankbaar gebruik van de vele details die Suetonius voor het nageslacht vastlegde. Dankzij hem weten we dat Tiberius wanneer er onweer dreigde altijd een lauwerkrans droeg, omdat hij geloofde dat laurierbladeren nooit door de bliksem worden getroffen. En wat Augustus graag at: grof brood, kleine visjes, jonge boerenkaas en verse vijgen ‘van het soort dat twee maal per jaar geoogst wordt’. Uiteraard worden ook de vele politieke en relationele intriges breed uitgesponnen. Haalde Robert Graves de mosterd bij Suetonius, aan zijn I, Claudius hebben we natuurlijk de werkelijk briljante gelijknamige televisiereeks te danken. Heb die op dvd. Deze tien uur op adembenemende wijze verbeelde geschiedenis (Brian Blessed, Siân Phillips, Derek Jacobi, George Baker, John Hurt: wát een toneelspelers) weer eens bekeken. Briljant!

Bert BEVERS

Foto: Bert Bevers

Stel je even voor dat ik gastheer zou mogen zijn om op onze televisiezender Canvas gedurende acht zomeravonden acht bijzondere gasten te ontvangen. Op de VPRO in Nederland is het programma Zomergasten elk jaar weer (dit jaar begint het op zondag 20 juli) een aangenaam avondvullend programma dat ook hier navolging zou verdienen. Wie zou ik uitkiezen als gasten die de hele avond in een drie uur durend interview hun favoriete beeldfragmenten zouden mogen uitkiezen en becommentariëren?

Een programma verspreid over de twee zomermaanden juli en augustus van bijvoorbeeld het jaar 2015. De voetbalgekte is dan al voorgoed voorbij en ook de geforceerde (gesubsidieerde) herinneringen aan de Groote Oorlog zijn dan al verdampt en verdrongen. En ik ben zeker dat deze onverwachte gasten, alle acht, niet enkel goede vertellers zullen zijn, maar ook de zwoele hitte binnen de ruimte van de studio zullen weerstaan. En dat de kijkcijfers tijdens deze avonden pardoes de hoogte in zouden gaan. Geen enkele gast wordt gecensureerd en mag vrijuit kiezen wat hij aan de verbaasde en verdwaasde kijkers wil laten zien en om welke reden. Heel Vlaanderen zou elke week gekluisterd zijn aan de hier soms zo treurige beeldbuis en eindelijk worden wakker geschud uit een bijna letale lethargie.

P.S. : En beste lezer, luisteraar en kijker voor elke gast heb ik – in geval van weigering, ziekte of dood – ook een vervanger (vervangster) voorzien. Maar deze namen mag ik nu nog niet vrijgeven of openbaren.

1. Hubert van Herreweghen

Onze oudste (°Pamel, 1920) en allicht meest speelse dichter. Bovendien illustreert hij het versleten cliché van de wijn die verbetert met te verouderen alsmaar meer. Zijn meest recente dichtbundels Webben & Wargaren (Leuven : Uitgeverij P, 2009) en Een Brussels tuintje (Leuven: Uitgeverij P, 1999) zijn parelwit en pikzwart als etsen in het Brabantse landschap. Luister maar naar zijn kort gedicht met de titel ‘Luisteren’: “Ik, als ik scherp toeluister / en ik werk een beetje mee, / hoor ik ’s nachts, te Brussel, / de zee.”

2. Hubert Decleer

Deze oosterse Oostendenaar woont al dertig jaar in Nepal waar hij als een Tibetaanse boeddhist zijn contemplatieve leven leeft. Hij heeft nu een zware vergrijsde snorbaard, maar al in de jaren zestig van de vorige eeuw klonk in Oostende en omstreken zijn naam als een magische goeroenaam. Binnenkort (in september van dit jaar) verschijnt een boek Himalayan Passages: Tibetan and Newar Studies in Honor of Hubert Decleer door Benjamin Bogin (USA: Wisdom Publications, 2014). Ik wilde allang naar het koninkrijk Bhutan dat ingeklemd ligt tussen China en India, maar misschien kan deze unieke man op deze zomeravond onze wijsheid verhogen en onze domheid laken. De V.R.T. moet dan wel bereid zijn om zijn hoge reis- en verblijfkosten te betalen.

3. Frans Boenders

Wie ooit de Antwerpenaar Frans Boenders heeft horen spreken in het heldere Nederlands, het fraserende Frans, het engelachtige Engels en het diepste Hoogduits weet dat deze voormalige radioman (geen klaterende Klara, maar BRT 3) ten onrechte niet meer of slechts zelden in de media komt. Ik laat hem de hele avond aan het woord als een hommage aan andere schrijvers als prins Kropotkin, Bakoenin, F.C. Terborgh, Maurice Gilliams en Marguerite Yourcenar. En misschien kiest hij ook nog voor een filmfragment over de Japanse Yukio Mishima want deze erudiete Frans is ook nog een kenner van het mysterieuze Nippon.

4. Pjeroo Roobjee

De exuberante en provocatieve Gentenaar Pjeroo Roobjee is een zeer kleurrijke (letterlijk en figuurlijk!) kunstschilder, romancier, toneelschrijver en bijna geniale geestigaard. Ik ben de gelukkige bezitter van het boek met de lange titel Hoe crapuleus het licht op het tempermes (dat de verzameling van harten in scherven met kerven doorsnijdt)Kabinetportretten 1962-2006 (Gent: Zebrastraat, 2007). Tijdens ons gesprek mag hij van mij gerust rustig verder roken (hij heeft toch altijd een sigarettenpeukje in de mond).

5. Charlotte Mutsaers

Deze Hollandse dame van Vlaamse afkomst is de levende incarnatie van de vrouwelijke charme, de eruditie en de schrijfkunst. Niemand schrijft zo’n heerlijk verrassende essays zoals alleen zij nog kon en wilde schrijven: ik verwijs hier graag naar drie boeken van haar : Kersebloed, Paardejam en Zeepijn. Alle drie bij Meulenhoff in de jaren negentig van de vorige eeuw. Eén van haar hink-stap-sprong essays heeft trouwens als omineuze titel ‘Le plaisir aristocratique de déplaire’.

6. Leo Camerlynck

Deze tolk-vertaler is een oeverloze prater over Zuid-Afrika (hij spreekt ook het succulente Afrikaans van de Afrikaanders en bruinmense), Zuid-Vlaanderen of Frans-Vlaanderen, het land van Kleef, het land van Gelre en Gulik en… Friesland. Hij reist alom en allerwegen op zoek naar de laatste sporen van voormalige Nederlandse nederzettingen of cultuurhistorische restanten in de randlanden van ons verboden en verloren vaderland. Hij is al jaren voorzitter (voor het leven) van de vereniging en stichting Zannekin en tijdens zijn culturele strooptochten vindt hij elke keer weer zijn vondsten.

7. Peter Holvoet-Hanssen

Peter Holvoet-Hanssen heeft geen last van de zwaartekracht. Hij is een exuberante dichter die zich graag als een kleine zeekapitein voordoet en zijn boot is zeker geen modderschuit en ook geen ouderwetse trekschuit. Hij vaart soms op een hoge zee, klimt naar de masttop van zijn zeevaarder en roept ons vanuit de uitkijk zijn zeer zeewaardige uitroepen. Zijn verzamelbundel De reis naar Inframundo met een woord vooraf van zijn vrijpostige muze Noëlla Elpers (Amsterdam: Prometheus, 2011) is verreweg de meest originele dichtbundel van de afgelopen vijf jaren. Peter H.-H. doet mij denken aan het gedicht ‘Böhmen liegt am Meer’ van Ingeborg Bachmann met die strofe : Kommt her, ihr Böhmen alle, Seefahrer, Hafenhuren und Schiffe / unverankerrt . Wollt ihr nicht böhmisch sein, Illyrer, / Veroneser, / und Venezianer alle. Spielt die Komödien, die lachen / machen…

8. Herr Seele

Het moet toch niet altijd Kamagurka zijn en Herr Seele staat te vaak in de schaduw van zijn veel bekendere kompaan. Laat deze pianostemmer, tekenaar, schilder, cartoonist en performer maar eens vertellen waar hij zijn inspiratie vindt en hoe ver zijn bewondering voor James Ensor reikt. Tot waar durft hij te gaan en hoe geestig is zijn bijna natuurlijke excentriciteit. Zijn magere gestalte en zijn kale schedel maken hem ook zeer fotogeniek. En zijn levendige geest zorgt ongetwijfeld voor een verrassend slot van deze acht spetterende zomeravonden.

Hendrik CARETTE

De ordening van mijn foto-archief vordert traag maar zorgvuldig en gestaag. Hier werden al af en toe foto's uit de uit de oude doos gepubliceerd. Dat werd duidelijk door de lezers op prijs gesteld... Hier dus nog eens een eerder toevallige reeks, wel chronologisch geordend. Ik heb nog heel veel in petto, be sure!

(1977) Kasteel van Ham te Steenokkerzeel..

.

Ivo Raes, Renier van der Velden pp (1910-1993), Henri-Floris Jespers pp  en “Suske”, de vriendin van Renier (Gabriela Truyen, maar zo kende niemand haar; + 21 november 2007).

Henri-Floris Jespers pp, Grace van den Broeck (1911-1996, moeder van Hugues C. Pernath) en minister van Cultuur Rika de Backer (1923-2002)

Dichteres prof. dr. Annie Reniers en dr. Michel Oukhow pp (1926-1997). Onzichtbaar (rechts): prof. dr. Paul Hadermann

Yvette Burssens (1922-1995) en ambassadeur Karel Coeckx (1924-2002)

(1979) VECU, Antwerpen

Nic van Bruggen pp  (1938-1991), Jetty Roels, Walter Beckers pp, Pol (1920-1998) en Maria Mara, VECU-voorzitter Gustave “Staf” Breugelmans (1930-2007)

(1980) Tentoonstelling Mark Verstockt (1930-2014) in VECU, 20 oktober 1980.

Op zijn onnavolgbare wijze leidde prof. dr. Georges Adé pp (1936-1992) de tentoonstelling in. Die merkwaardige tekst verscheen in VECU-Express (jg. IV, nr. 4, februari 1981): “De phaenomenologie van Verstockt, of hoe het bestaan meetkundig geestiger kan worden”...

Op 29 oktober hield de befaamde filmcriticus Selim Sasson (1929-2002) een lezing in VECU. Hij werd ingeleid door Patrick Conrad pp, die niet naliet te benadrukken dat de populaire en deskundige tv-vedette de eerste en uiteindelijk, ja, een van de zeldzame Belgische critici was, ik citeer letterlijk: “à défendre – non sans courage et ténacité – mon film Slachtvee, face à l'incompréhension et l'intolérance de nombreux de ses confrères flamands”...

Jean-Pierre Conrad (1920-1983), Patrick Conrad pp, Selim Sasson (1929-2002) en Robbe de Hert

Alles wordt zorgvuldig bewaard in mijn persoonlijke archief. Het staat echter iedereen vrij foto's te “delen”, mits vermelding, uit hoffelijkheid, van “privé-collectie Henri-Floris Jespers”.

Wouter Huis (NL, 1974) is beeldend kunstenaar en werkt in verschillende media. Of liever: hij plaatst een medium tussen wat we zien en hoe we zien. Door de blik van de toeschouwer te leiden naar de dingen die normaal niet in het middelpunt van de belangstelling staan brengt hij de focus ook op het medium als zodanig. In deze presentatie bij Artlab ZSenne is dat medium vooral grafiek. Door te tonen wat overblijft brengt Wouter Huis in beeld hoe hij identiteit, leven en betekenisvolle vergetelheden terugvindt in de overblijfselen van de artistieke productie.
De meeste werken in de tentoonstelling zijn gemaakt tijdens zijn residentie in het Frans Masereel Centrum.
Tot 20 juli. Open op afspraak 02/513 66 01 of info@zsenne.be

ZSenne, Anneessensstraat 2, Brussel.

■