Het programma van OdeGand is gefileerd op een perslunch. De 12^de editie belooft weer een voltreffer te worden. De details kan de lezer vinden op de website, veel ruimte hoeft om die reden aan het programma niet besteed te worden. Toch enkele randbemerkingen.

OdeGand gaat door op zaterdag 13 september in de binnenstad van Gent. Veel loopwerk is er niet, wat een machtig voordeel is, niet alleen voor ouderen, maar ook voor jonge gezinnen met kinderen die hun voertuigen op en af bootjes moeten wringen of er mee rondhossen. Er staan altijd wel keurige assistenten klaar om hand- en spandienst te verlenen, maar het veldwerk blijft ten laste van de ouders.
OdeGand start om 1 uur ’s middags en eindigt rond 11 uur ’s avonds met vuurwerk. Alleen al daarom wordt een massale opkomst verwacht. Maar voor het vuurwerk is er heel wat ander vuurwerk. Menselijk feu d’artifice uit alle continenten, uitgezonderd Australië en Antarctica. Het voormalige grootste verbanningsoord van Great Bittain lag te diep en in het Zuidpoolcontinent wordt niet gezongen maar gebibberd, en de kans dat het publiek dat uit sympathie ook gaat doen is mooi, maar niet bevorderend voor de beoogde sfeer.

In Azië werden Wang Li met zijn magisch mondharpspel, pianiste LJ Lim die de toetsen niet afstoft maar geselt, en Georg Nogl met zijn stem als een klok & Alexander Melnikov met zijn gevarieerd pianospel gedwongen een contract voor een optreden te tekenen. Noord-Amerika zal aanwezig zijn met het muzikaal en plastisch clownswerk van Mike Geier die met zijn de Pubbles Pity Party het hele scala van muziekgenres kaalvreet, waarvan het sap niet alleen van zijn eigen kin loopt, maar ook de vreugdetranen van oud en jonge toeschouwers. Eveneens uit de V.S. en zijn kolonie, Gr. Br., komen dame Emma Kirby en Joel Frederikson. Zij behoeven geen introductie staat er in de programmafolder en toch wordt er gezegd dat zij elk apart denderend en ‘in duo’ formidabel zijn. Meesters van het lied. Ze overvliegen de muziekgeschiedenis van 1600 tot 1820. Eveneens uit het arrogantste land ter wereld komen Paul Morocco en zijn kompanen met opzwepend gitaarspel, surrealistische toestanden en hilarische slapstick. Hun Spaans bloed en machogedrag tot in het absurde is een garantie van leuk vertier. Want de twee enige soorten culturen van Amerika waar gelachen mee kan worden is de Spaanse en de Joodse, die de relativering van hun eigen aard een machtige theatrale inslag kunnen geven.

Over naar Zuid-Amerika. Renata Rosa uit Brazilië brengt haar land naar Gent, zingt en speelt viool, waarbij al wat kan bewegen aan haar elegante lichaam de emoties van culturele tradities van haar land een extra vernislaag geeft. Tovenaar José Luis Betancor uit Argentinië, aangevuld met muzikanten uit zijn eigen village en Italië is een reizend gezelschap dat door de machtige Belgische signalisatie bij wegeniswerken even kan bekomen in Gent. De ergernis ervan zetten zij om in woeste tango’s. Ze maken dat de toeschouwer aan zijn stoel blijft plakken. Wat niet gezegd maar na de lunch achter de hand gefluisterd werd, is dat als hulpmiddel voor dat plakken een paar honderd tubes Super Glue-3 van Loctite van sponsor Lijn.com werden afgetroggeld. Pianist Enrique Bagaria en violist Josep Colomé verhandelen hun virtuoos samenspel in de Handelsbeurs. Jan Van Isacker, bijgenaamd Il Trionfo heeft zijn muzikale droom verwezenlijkt en houdt niet op die overal ter wereld te vertolken, bijgestaan door een roedel muzikanten uit Turkije en Brazilië.

Waar staat Afrika? O hier! Met Deba, een vrouwenclub uit Mayotte die het zingen niet kan laten, en gelijk hebben ze. Getooid in prachtige inlandse gewaden en sieraden zullen zij ongetwijfeld zorgen voor komende variaties in de klederdracht van het Gentse publiek en omliggende straten.
Europa is vertegenwoordigd door Binti, DeFilharmonie en Ana Sofia Varella. Voor meer info verwijs ik nogmaals naar de website, want meer dan 3 flauwe grappen per artikel is niet toegestaan.

OdeGand biedt echter veel meer. Openluchtconcerten en een cultuurmarkt, zodat de toeschouwer onderweg van het ene naar het andere ‘grote’ concert warm gehouden wordt. Om 10 uur ’s avonds is er een slotspektakel op de Gras- en Korenlei, vanop de Sint-Michielsburg de mooiste plek voor kiekjes door Japanners en Chinezen die keurig hun beurt afwachten, wat van Russen niet gezegd kan worden. Elk slot kent zijn kroningsmoment en dat is, zoals reeds gezegd, het vuurwerk. Het wordt kortom weer een artistieke hoogdag en een Gentse Feestendag van superbe kwaliteit.
De dag wordt door het organisatieteam voorgesteld als de ouverture van het twee weken durende Gent Festival [van Vlaanderen]. Wel bekeken is dat zo, maar nog meer is OdeGand een promotie voor de Arteveldestad en het festival. Zonder openingsknaller met de kracht van een Stalinorgel zou het promotieteam andere middelen moeten verzinnen ter versterking van de opkomst bij de afzonderlijke, meer intieme, maar ver van minieme concerten met een hoger risicogehalte.

OdeGand is een voltreffer op promotioneel gebied. De reclame voor het festival zit verscholen in een mix van een dag waar families, verwanten en kennissen de banden nauwer aanhalen. Het is een grote, internationale vredesdag. Zelfs vijanden schroeven er hun vetes mee naar een lager niveau, met een lange nawerkende kracht. Een spektakel dat de gemoederen gladstrijkt, zacht laat golven en ontstresst. Een ideale uitstap om een dag verlost te zijn van de pijnen veroorzaakt door geweld, van klein tot groot. Op het water, aan land en in de lucht.

Guido LAUWAERT

Patrick Conrad, Balzac, augustus 1966 (coll. HFJ)

De jongste portrettenreeks 'A Pantheon' van Patrick Conrad (° Wilrijk, 16 juli 1945) wordt, na Gent (Galerie Jan Dhaese) en Bonnieux, Vaucluse (Galerie Montesquieu), nu ook tentoongesteld in Antwerpen. Vernissage zaterdag 6 september van 18 tot 21 u, Galerie Martin van Blerk, Mechelsesteenweg 28.

Tot 27 september. Galerie is open: donderdag, vrijdag en zaterdag van 14 tot 18 uur.

http://mededelingen.over-blog.com/article-patrick-conrad-een-impressie-38-expressies-123605605.html

http://mededelingen.over-blog.com/article-patrick-conrad-exposeert-te-gent-a-pantheon-123509592.html

De Brugse dichter en plastisch kunstenaar Renaat Ramon (° Brugge, 17 oktober 1936) is ook een gedegen essayist. De jongste jaren legt hij zich toe op het in kaart brengen van de geschiedenis en ontwikkeling van de concrete et visuele poëzie, een complexe materie waarover hij verhelderende bijdragen publiceerde in Poëziekrant, Kluger Hansen Gierik & NVT  (o.m. over I.K. Bonset, Paul de Vree, Hans Clavin, Frans Vanderlinde en Luc Fierens).Dat resulteert nu in Vorm & Visie. Geschiedenis van de concrete et visuele poëzie in Nederland en Vlaanderen, een uitgave van het Poëziecentrum te Gent.

Renaat Ramon beoefent zelf de visuele poëzie ofte 'visual writing':

“Ze heeft haar wortels in het samengaan van woord en beeld. Het komt erop aan beide te laten samenvallen. Wat mij in de eerste spreekt aanspreekt, is de vorm van concrete poëzie die louter met letters, tekst en teken werkt.”

Het boek wordt voorgesteld in het Poëziecentrum op 27 september. Het uur werd nog niet vastgelegd, maar dat zal wellicht plaatsvinden in de namiddag. We houden u op de hoogte.

http://mededelingen.over-blog.com/article-gierik-nvt-ii-renaat-ramon-over-poesia-visiva-96933386.html

http://mededelingen.over-blog.com/article-renaat-ramon-veelzijdigheid-concentratie-42490054.html

Henri-Floris JESPERS

Het is niet moeilijk me een verblijf op een onbewoond eiland voor te stellen. Integendeel zelfs. Ruim vijfentwintig jaar geleden verbleef ik ongewild en daarom met meer negatieve dan positieve gevolgen op een onaanzienlijk stukje omspoeld rimboe in de Indonesische archipel. De visser die me er volgens afspraak met z'n gemotoriseerde perahu had afgezet, kwam door een misverstand niet tegen de avond terug. Pas na ruim een week verscheen hij weer, met zo'n snode verontschuldigende grijns als alleen een Buginees kan tonen. Ik vergat alle opgekropte woede, was blij en dankbaar als een kind. Ik ben nooit zo bang geweest als toen, hoewel ik steeds kokosnoten kon kraken, en weliswaar geen vis wist te verschalken maar wel vette krabben. Ik had geen boeken, muziek of papier en pen bij me, daar zou ik door het getob, de lichte paniek soms, sowieso geen of te weinig interesse voor gehad hebben. M’n aansteker was van onvergelijkbaar groter belang. Ik gebruikte hem zelden en toch bleef ik gebiologeerd naar het peil van de vloeistof in de donkerrode houder kijken.

Nu ik er in gedachten terug naar toe ga, neem ik graag in deze volgorde mee: 1) de Œuvres Complètes inclusief de Correspondances van Charles Baudelaire in de uitvoering van de Pléiade, dit vanwege het onverminderd belang van deze auteur voor onder andere evocatieve beeldspraak, technisch raffinement en spirituele overgang, 2) Das Lied von der Erde volgens Haitink, met zang van Janet Baker en James King, omdat ik uit de van oorsprong Chinese verzen in combinatie met Mahlers grillige en indringende instrumentalisatie al tientallen jaren geluk en troost kan putten, 3) Sundanese angklung, aangezien die ingenieuze klankpatronen vol suggestieve variaties en parallellie me in een rustgevende en toch ook inspirerende trance kunnen brengen, 4) een dikke salontafeluitgave met foto's, zonder tekst, van Expressionistische schilderijen en 5) m’n eigen boeken, in elk geval de poëziebundels; die geven me veel van wat ik anders zou missen, onder meer de koppeling van de baan van de wereld en het eigen traject. Dit volstaat, denk ik nu, zorgeloos thuis, op een eiland dat groot genoeg is om vasteland genoemd te mogen worden.

Albert Hagenaars, Yogyakarta/Java, augustus 2014

Cultuurmanager Eric Antonis

Zanger Paul Michiels

De redactie van het tijdschrift  Heibel, cc ’t Schaliken, de cultuurraad en het stadsbestuur van Herentals nodigen u en uw vrienden van harte uit op de uitreiking van de Nestorprijs 2014 op zaterdag 23 augustus om 15 uur in cc ’t Schaliken, Grote Markt 35, te Herentals (graag aanwezigheid bevestigen aan Frans Depeuter, tel. 014 / 26 63 39 ofdepeuter.frans@telenet.be)

*

Toen zij enkele jaren geleden geconfronteerd werden "met de zoveelste miskleun bij het toekennen van literaire prijzen in Vlaanderen, werden al die willekeur en vriendjespolitiek de redactie van het tijdschrift  Heibel te machtig”. Om toch voor enig tegenwicht te zorgen riepen Frans Depeuter en Robin Hannelore onder het motto 'oud maar niet out' een nieuwe prijs in leven: de Nestor.  De bedoeling is oudere Vlaamse cultuurdragers die zich consequent en stijlvol hebben ingezet,  de verdiende erkentelijkheid te betonen”.

*

Dit jaar zijn Eric Antonis (° 1941, intendant 'Antwerpen 93' en voormalig schepen van Cultuur) en Paul Michiels (° 1948, oprichter van Soulsister) aan de beurt.

De laudatio wordt uitgesproken door Cas Goossens, voormalig administrateur-generaal van de BRT. Paul Michiels brengt enkele nummers, Erik Goris brengt fragmenten uit Boudewijn, le roi triste van Frans Depeuter, die het slotwoord voor zijn rekening neemt.

Vorige laureaten: Miel Cools, De Elegasten, Gaston Durnez, Willy Ferdy, Cas Goossens, Louis Neefs, Frank-Ivo van Damme, Joke van den Brandt, Zjef Vanuytsel, Louis Verbeeck, Jan Veulemans en Herman Vos.

■

Zie, ook over de achtergronden van de prijs:

http://mededelingen.over-blog.com/article-nestors-2010-jef-van-uytsel-joke-van-den-brandt-frank-ivo-van-damme-55835983.html

De licentiaatsverhandeling

Emeritus prof. dr. Theo Venckeleer, romanist en mediëvist, is een specialist wat betreft de historische linguïstiek en de lexicologie van het Frans, waarin hij argumenten vindt voor de mentaliteitsgeschiedenis. Hij werd op 11 april 1936 in Berchem geboren maar conceptus intra muros Antverpienses is hij dus een rasechte Antwerpenaar. Aan het Stedelijk Onderwijs van Antwerpen volgde hij de lagere school; humaniora doorliep hij aan het Koninklijk Atheneum van Berchem. Van 1953 tot 1957 studeerde hij Romaanse filologie aan de R.U.G waar hij afstudeerde met de licentiaatsverhandeling over het bewuste ‘Le Manuscrit ( Vaudois) A.6.10 de la Bibliothèque de Trinity College à Dublin’. Venckeleer was dit boekje van 13 op 9 cm op het spoor gekomen in het kader van een oefening waar hij op een publicatie van Mario Esposito was gestoten. (1) Deze had het document aan de Waldenzen toegeschreven. Theo Venckeleer analyseerde het manuscript op basis van een microfilm die de bibliothecaris van het Trinity College hem had toegezonden. Zijn thesis werd in artikelvorm in 1960 in de Revue Belge de Philologie et d’Histoire  opgenomen. (2) Voor zijn artikel ontving hij felicitaties van Antoine Dondaine O.P. die in 1939 het Liber de duobus principiis, een van de zeldzame Kathaarse teksten, had ontdekt.

Tot 1965 gaf hij les aan het Atheneum van Lier en Antwerpen. In het kader van de verdere uitbouw van de Faculteit Wijsbegeerte en Letteren door de UFSIA werd hij als assistent van prof. Renson in 1965 door de rector, pater Dhanis S.J. Aangetrokken. Het artikel dat in 1960 in de Revue Belge de Philologie et d’Histoire verscheen, was de Jezuïeten niet ontgaan. In 1974 doctoreerde Venckeleer te Straatsburg op het proefschrift Rollant Li Proz, Contribution à l’histoire de quelque qualifications lauditives en français du moyen âge.

In 1975 wordt hij docent aan de UFSIA, in 1978 docent aan de UIA, hoogleraar in 1980 en vanaf 1985 gewoon hoogleraar tot zijn emeritaat in 2001. Samen met professor Messelaar van de K.U.L verzorgde hij een complete herziening van het Wolters Woordenboek Nederlands-Frans / Frans Nederlands.'Pour la petite histoire'nog even verklappen dat hij door de vereniging Als Catars  (3)  in 2012 tot Ridder in de orde van Bélibaste werd geslagen (4).

Met een begeesterd iemand zoals prof. Venckeleer over het Katharisme een boom opzetten, is zoals de soep in een plat bord uitscheppen. Deze blijft overlopen. Een koel glas Picpoul de Pinet  heeft ons gesprek gedurende drie uur begeleid. Heel vernieuwend voor mij is zijn visie dat ons denken té Cartesiaansis. Wij hebben nood aan organigrammen, aan kapstokken om alle gegevens die op ons toestromen op te hangen. Wij lijden aan etiketteringsdrang. Vandaar ook dat uit deze nood mijn vraag is onstaan i.v.m. de vele citaten uit het Oude Testament in de glosa. Niets is eenduidig en misschien is deze glosa van een andere oorsprong dan uit de Midi. De bron kan mogelijk afkomstig zijn van de kerk van Concorezzo in Lombardije waar de gelovigen Paterini  werden genoemd. Er waren dus ook Katharen en dan vooral dezen uit de absoluut dualistische hoek, die het O.T. wel kenden maar deze heel selectief gebruikten. Zo verwierpen zij de historische boeken van het O.T. maar behielden wel de Psalmen. Bij dezen neem ik me voor dat ik ooit alle citaten uit het bewuste manuscript op een rijtje zet. (U ziet, Descartes blijft me achtervolgen…) We zien ook dat zij in een latere fase tijdens de vervolgingen in hun verdediging de syllogismen van de Dominicanen aan wie de Inquisitie was toevertrouwd, overnemen.

Clio, mijn liefhebbende muze van de geschiedenis vertelt soms een verhaal van recuperatie. In het onderzoek naar de Albingenzen worden gemakkelijkheidshalve alle ketters op een hoop gegooid. Zo worden steevast de eerste (gekende) brandstapels die vanaf het jaar 1022 worden aangestoken (Orléans, het Rijnland, Luik) bij het Katharisme betrokken. Ook daar had ik moeite mee. Over hun geloof is weinig bekend en wat mij betreft is de enige overeenkomst de Apostolische armoede van de eerste Christenen dat zij met de Katharen en ook Waldenzen deelden. Het ongenoegen over de decadente Roomse kerk, ondanks de Gregoriaanse hervormingen, kristalliseerde zich wellicht rond de lagere clerus.

Het dogmatische monster blijft tot op vandaag het verhaal van de mens cyclisch en cynisch inkleuren. Het blijft gonzen van vervolgingen van dissidenten, anders denkenden, van zij die afwijken, van diegenen die moeten vernietigd worden. Om de woorden van Theo Venckeleer te gebruiken: 'Ketters waren sociale wratten die uit de samenleving dienden weggesneden'.

'De ketterij is een zonde waardoor men verdient niet alleen van de kerk — door de banvloek — maar ook van de wereld te worden uitgesloten. Wanneer de ketter in zijn dwaling volhardt, is de Kerk genoodzaakt alle poging tot redding te staken en moet zij het heil der overige mensen indachtig zijn en hem door een banvonnis uit haar schoot verwijderen. Al het andere laat zij aan de wereldlijke rechter over, wiens taak het is hem door de dood van deze aarde te verbannen.'

Met deze woorden van Thomas van Aquino, “Doctor Angelicus” met het predicaat ‘Heilige’, sluit ik af.

Frank DE VOS

1. M. Esposito, « Sur quelques Manuscrits de l’ancienne Littérature religieuse des Vaudois du Piémont », Revue d’Histoire Ecclésiastique, XLVI (1951).

2. Revue Belge de Philologie et d’Histoire, t. 38, 1960, p. 815-834 en t. 39, 1961, p.759-793

3. Deze vereniging is te ontsluiten op: http://www.katharen.be/

4. Guillaume Bélibaste is de laatste gekende 'Parfait' die in 1321 op de brandstapel in Villerouge-Termenès levend werd verbrand.