Vorige week, dinsdag 5 november, stond in mijn artikel ‘De schuld van de consument’: Ook bij De Morgen breekt het zweet uit. Er is opnieuw sterke dreiging van hogerhand om de redactie naar Kobbegem te verhuizen.
Totale stilte op het mediafront. Maar het nieuws was nog niet koud of ondergetekende moest aan de titel van de derde roman van Willem Frederik Hermans uit 1951 denken: Ik heb altijd gelijk.
De verhuis was al volop aan de gang, zij het dat enkel de directie en de hoofdredactie ervan wist. Een paar dagen later kon het feit niet langer ontkend worden. En de redactie zweeg, want bij protest zouden alle verzetshelden een kartonnen doos in de hand gestopt krijgen en een kwartier de tijd om hun boeltje te pakken en hun parkingkaart af te geven. Aan redacteurs geen gebrek.
Tot de opkomst van de digitale mediatijdperk bleven redacteurs in de buurt van hun idealen en leefwereld hangen. Die zijn gedumpt. Om den brode. Eigen meningen en sociale waarden doen er niet meer toe. Een journalist staat niet meer pal achter zijn dag- of weekblad. In de beeldschermpers is hetzelfde fenomeen merkbaar. Vandaag werkt men vol overtuiging voor de VRT, morgen zweert men bij de VTM en overmorgen staat men pal achter VIER, VIJF en als volgende week ZES gelanceerd wordt, slikt men zijn tong in en laat men er desnoods zijn onderbroek voor zakken.
Ook links, midden, rechts bestaat niet meer. Men denkt en doet in functie van het loonzakje. Een kwart eeuw geleden zou een krantenredactie het klavier aan de kant geschoven hebben, tot de directie de oude draad weliswaar oppoetste maar de kleur behield. Maar de hoofdredacteurs zijn al lang hun greep op het beleid kwijt.
Niet alleen bij De Morgen wordt er getreurd, in volslagen stilte. Ook bij Corelio en Concentra is de lijklucht groter dan in een mortuarium. De twee pershuizen smelten samen, 205 mensen verliezen hun baan, waaronder 67 journalisten. De Gazet van Antwerpen en Het Belang van Limburg zullen als twee druppels water lijken op HetNieuwsblad, op een katern van vier bladzijden streeknieuws na. De nieuwe naam is Het Mediahuis. Dat zich in Antwerpen zal vestigen. Enkel De Standaard zal, om zijn stand, nabij Brussel blijven.
Dat de drie bladen al langer in de problemen zaten qua oplage en advertentiewerving betreft is al bekend, maar de fusie is niet de echte reden van de eenwording. Hij is maar een afleidingsmanoeuvre. De ware reden is dat de aandeelhouders van de televisiezenders VIER en VIJF in zware financiële moeilijkheden zitten. De commerciële zenders werden aangekocht met eigen middelen, én met een forse lening. Door het uitblijven van succes dreigt die niet terugbetaald te kunnen worden.
Wat zal het gevolg zijn? De ondergang van de voormalige aandeelhouders Sanoma, Corelio en De Vijvermediaholding [inclusief Woestijnvis]. De drie vluchten elk een kant uit, koortsachtig op zoek naar een oplossing. Maar het ergste is dat de verdwijning dreigt voor bladen als Libelle, Flair, Feeling en… Humo. Als niet snel het pakket van Sanoma verkocht wordt, dan krijgt het triumviraat de deurwaarder over de vloer. Met een flinke rekening. Want de weekbladen in pand geven was de deal om de lening te bekomen. Een rekening die het enkel zal kunnen betalen door de persen stil te leggen, te verkopen, iedereen te ontslaan, inclusief alle journalisten.
De geruchten in de wandelgangen spreken van een maximale rek van twee jaar. Als er in 2015 geen definitieve oplossing is dreigt een oud gezegde weer eens zijn reden van bestaan te rechtvaardigen, ja, zelfs te versterken: Hoogmoed komt voor de val.
Guido LAUWAERT
