Wie een verhaal zoekt is eraan voor de moeite. Alain Platel slaagt er in om het te vervangen door een intense belevenis. De vuilnisbelt is tijd, plaats en handeling. Een hartroerend jongleurspel, tevens passiespel, uitgevoerd door één actrice [Elsie de Brauw] en vijf dansers.
De uitgangspunten van Tauberbach waren een cd met dove kinderen die cantates van Bach zingen en een verhaal van Marcos Prado over een vrouw, Estamira, die gekozen heeft voor een vuilnisbelt. Voor Alain Platel waren ze startplaatsen om aan te tonen dat het belangrijkste voor de mens is het mysterie en het absurde van het bestaan te aanvaarden. Dan kan men terecht zeggen, zonder dat het statement ter discussie wordt gesteld, en wat ook de sleutelzin van de voorstelling is geworden: I do not agree with live.
Een derde leven
De vuilnisbelt in Tauberbach is een heuvelachtig terrein waarboven een gezoem hangt van muggen, vliegen en bijen. ‘Geef uw kleren een tweede leven’ is een veelgehoorde uitspraak. Na een tweede leven komt een derde. En dat is waar de bewoners door bestaan. Ze halen uit de zakken kleinoden die misschien wat opbrengen voor eten en drank. Verder trachten ze er een nieuwe waardigheid mee te vinden. Wat ze lukt, want dom zijn ze niet. Een mens wordt nu eenmaal niet zozeer een zwerver door werkloosheid, maar als slachtoffer van zijn overtuiging. Dat is wat Alain Platel duidelijk maakt. Wie niet participeert aan het burgerlijke bestaan, zijn eigenheid naar het tweede plateau verschuift, is veroordeeld een vod te worden. Maar ook de mens als vod maakt zijn eigen stijl en zoekt zijn klasse.
Klankgedachten
Dat gevoel en die overtuiging worden getoond en vertoond door een Bargoens taaltje waaruit nu en dan iets te raden valt. De ogenschijnlijk onafgewerkte klankgedachten vinden hun oorsprong in een stem die doet denken aan de computerstem van HAL uit de film 2001, A Space Odyssee van Stanley Kubrick. In de ogen van Platel schuilt in iedere mens, in de kern van het centrale gedeelte van zijn brein, onder al zijn stemmen, een stem die de diepere lagen van gedachten en gevoelens activeert, programmeert en regisseert. Voor de geest, maar ook voor het lichaam. Wat in de dans vorm krijgt. Niet gestileerd, maar wild, als de oerkracht van woede zowel als van weelde.
Vierde dimensie
Dit geheel krijgt een vierde dimensie door de muziek van Bach. De andere drie zijn taal, dans en decor. Al te vaak wordt Bach als een geniale muzikale wiskundige voorgesteld. Voor Platel primeert bij de componist het gevoel. Elk akkoord is in samenhang met de naastliggende, een impressie. In hun totaliteit wordt de compositie een exposé waarin alle gevoelens een plaats krijgen. Maar ook als de ziel van Big Brain. Verbluffend is hoe Alain Platel vanuit een onderwereld tot de creatie komt van een nieuwe, originele aristocratie. Daarenboven, je kan Hamlet of Medea maar werkelijk begrijpen als je hem of haar speelt. In Tauberbachslaagt het triumviraat van actrice, dansers en regisseur [noem Platel nooit een choreograaf!] erin om de toeschouwer mee te sleuren in het personage en leeft vanuit een vermomming om zijn oprechte aandoeningen te verbergen of te verklaren.
Een wijze beslissing
Naar verhouding tot de vorige producties van les Ballets C de la B is Tauberbach sober van aard. Elsie de Brauw weet dit te onderstrepen door een superbe vertolking. Je voelt dat zowel voor De Brauw als Platel het extroverte het moest afleggen tegenover het introverte. Een wijze beslissing. Het moet de reden zijn dat het publiek van München, qua keurigheid in voorkomen en beleefdheid hors categorie, zowel bij de première als de dag nadien, wanneer de theaternotabelen er niet meer zijn, de productie bedankte met een minutenlange staande ovatie. De theaterfan die deze voorstelling mist heeft een flink gat in zijn cultuur.
Guido LAUWAERT
TAUBERBACH – regie & concept Alain Platel – productie: Münchner Kammerspiele / les ballets C de la B / NTGent – vanaf 24/2 in Parijs, Amsterdam, Berlijn, … - Belgische première: 16/4 in NTGent – ook te zien in Brussel [KVS] en Antwerpen [deSingel]
