De Leeswolf, jaargang 20, nr. 4, september 2014
Het Vlaams Bibliografisch Documentair en Dienstverlenend Centrum wordt opgedoekt. Wat we zelf doen, doen we beter.
Vlabin-VBC is een documentatiecentrum voor de culturele sector en de bibliotheeksector in het bijzonder. De vzw werd opgericht in 1994 en is sedertdien het informatiepunt voor inhoudelijke, bibliografische en bibliotheektechnische ondersteuning. Met de tijdschriften De Leeswolf en De Leeswelp heeft Vlabin (die ook samenwerkt met De Stichting Lezen en de Nederlandse organisatie NBD/Biblion), naam en faam verworven.
Op 2 december maakte Vlabin bekend dat ze haar activiteiten noodgedwongen moet stopzetten, en dat de tijdschriften in 2015 niet meer verschijnen.
De Leeswelp, jaargang 20, nr. 4, september 2014
Oorzaak? Wegens de door de Vlaamse regering opgelegde besparingen heeft Bibnet de “Overeenkomst 2014-2015 tussen Vlabin-VBC en Bibnet betreffende diensten” bij aangetekend schrijven van 24 oktober 2014 op korte termijn opgezegd. De opzegperiode loopt tot 31 januari 2015.
De projectorganisatie Bibnet, opgericht op 1 januari 2009 op initiatief van de Vlaamse overheid, is een vzw die de samenwerking tussen de Vlaamse openbare bibliotheken moet bevorderen en via een computernetwerk gemeenschappelijke voorzieningen aanbiedt die door de bezoekers van de betrokken bibliotheken geconsulteerd kunnen worden. Uiteindelijk is het de bedoeling een 'Digitale Bibliotheek Vlaanderen' uit te bouwen. Bibnet zet een aantal projecten voort die van 2000 tot 2008 in handen waren van het Vlaams Centrum voor Openbare Bibliotheken (VCOB).
*
De beslissing van Bibnet heeft een fatale impact op Vlabin. Alhoewel Bibnet twee catalografen van Vlabin vzw per 1 januari 2015 in dienst neemt om de voldoende snelle en relevante catalografie te continueren volstaat dit niet om in 2015 de kosten te kunnen dekken voor de activiteiten van de overige acht personeelsleden van Vlabin-VBC.
Door de opzegging van de overeenkomst verliest Vlabin immers niet alleen de helft van zijn inkomsten, maar daardoor kan ook geen nieuwe jaargang van De Leeswelp en De Leeswolf opgestart worden voor 2015, waardoor ook de inkomsten van abonnementen wegvallen. Tenslotte verliest Vlabin ook inkomsten van auteursrechten omdat er geen nieuwe recensies meer kunnen gemaakt worden. In totaliteit leidt de opzegging van de overeenkomst door Bibnet tot een verlies van ca. 80 % van alle inkomsten van Vlabin. Het bestuur heeft daarom noodgedwongen beslist om alle activiteiten stop te zetten en de vzw te ontbinden en vereffenen.
Daardoor verdwijnen niet alleen de onvervangbare tijdschriften (na 20 jaargangen...) maar zullen er ook vanaf 2015 geen nieuwe recensies meer op bibliotheek.be, de website van openbare bibliotheklen in Vlaanderen verschijnen.
*
Door het contract eenzijdig en in ijltempo te verbreken, heeft de directeur “operationeel management” van Bibnet de door de Vlaamse overheid opgelegde besparing volledig doorgerekend aan Vlabin. Dat de tijdschriften en de recensies verdwijnen is kennelijk bijzaak. De directeur “operationeel management' vindt blijkbaar inhoud (sorry, 'content' moet het zijn, want managers gebruiken graag een woordje Engels), niet belangrijk.
*
Beseft minister Sven Gatz dat Bibnet de opgelegde besparing op die manier doorgerekend heeft? En dat hij aldus indirect mee verantwoordelijk is voor het verdwijnen van twee onmisbare recensietijdschriften én van de besprekingen op de website van de openbare bibliotheken?
*
De directeur 'operationeel management' wist zeer goed wat de gevolgen van de contractverbreking zouden zijn: hij was immers tot op 28 november 2013 lid van de raad van bestuur en van de algemene vergadering van Vlabin. Hij kende dus de vzw van binnenuit en kon dus uitstekend de gevolgen van de contractverbreking inschatten. Dat lidmaatschap was trouwens een vraag/eis van Bibnet.
*
Aanvankelijk stond er – om het bibliotheekpubliek wat te sussen – op de website van Bibnet (http://www.bibnet.be/portaal/Bibnet/Open-Vlacc/Open_Vlacc/Werkorganisatie/) te lezen dat
'Bibnet regelde wel dat de meer dan 50.000 bestaande recensies blijvend kunnen gebruikt worden binnen Bibliotheekportalen'
en
'Bibnet neemt ook de rechten op SISO Vlaanderen over van Vlabin-VBC'.
*
Dat werd aangepast na protest van Vlabin en van de aangestelde vereffenaar. Volgens welingelichte bronnen is er inderdaad op dit moment nog geen enkele overeenkomst ondertekend. Is die overeenkomst er niet op 31 december dan moeten alle recensies van Vlabin – en dat zijn er zowat 50 000 ! – van de website van de openbare bibliotheken verdwenen zijn! Een sterk staaltje van operationeel management! Of de openbare bibliotheken en de gebruikers ervan daar beter zullen van worden is nog maar de vraag.
Henri-Floris JESPERS
