In mijn artikel 'Nooit meer oorlog' of 'Nooit méér oorlog'? van 6 november haalde ik de luizenkam door het bos van activiteiten en manifestaties rond de herdenking van WOI. Het jaar 2014 moest een eeuwfeest worden, en ja, een 'feest' heeft men er ook van gemaakt. Met een tsunami van muziekfestivals, autozoektochten, tentoonstellingen, gedichten en romans, dansprogramma's, theatervoorstellingen, zanguitvoeringen en oogverblindende klank- & lichtspektakels, waaronder de zeldzame mooie en waardige evenementen dreigden te verzuipen. Gelukkig maar dat de doden niet uit hun graf kunnen opstaan.
Maar veel erger(lijker) nog dan de culturele commerce is de platte, puur op geldgewin gerichte exploitatie van de 'herdenking'. Evenmin als in Scherpenheuvel de plaasteren madonna's, de kaarsjes, de zilveren medaljons, de vlaggetjes en molentjes, de noppen en pepernoten, de babbelutten en cuberdons (neuzekes) iets te maken hebben met de devotie van de bedevaarders, hebben de memorabilia die in de Ieperse souvenirswinkels geëtaleerd zijn, iets te maken met het eerbetoon aan de doden van WOI. Of wat dacht je bij voorbeeld van een koekendoos waarop staat "14-18 one hundred years of memory"? Of van een T-shirt met "Ik ben een relikwie van het slagveld"erop gedrukt?. Of van een koffiemok met "2014-2018 Flanders Fields", een wielertruitje of handtas in klaproosuitvoering, een teddybeer met een legerhelm op, een doos truffels waarop een zakuurwerk, een paar soldatenfoto's, een tweedekkervliegtuig en de onvermijdelijke klaprozen zijn afgebeeld?
En jawel, België zou België niet zijn als er ook geen lekker nieuw bier bij zou worden gebrouwen. The great beer Passchendaele, "een heerlijke, blonde dorstlesser van hoge gisting, die zijn pittige afdronk dankt aan een blend van geselecteerde Belgische hop, gekweekt in de frontstreek zelf", wordt aan de man gebracht met leuzen als "Keeping the memory alive", "Remembering one does with taste", "1 minute of silence, 50 cl of respect". Op het etiket staat te lezen: “When opening a bottle of Passchendaele, please hold a minute of silence to commemorate those who fell on the battlefield”. En zo dus, al drinkend herinnert de Belg zich dat in 1917 de ‘Slag om Passendale’ plaats vond, waarin in 100 dagen tijd maar liefst 500.000 militairen het leven lieten voor een terreinwinst van amper 8 kilometer. Ook de Passchendaele-kurkentrekker en het dito glas helpen hem om deze hel te herdenken.
Het hele assortiment dat in Ieper te verkrijgen is, doet me een beetje denken, op een ander niveau dan, aan de Landelijke herberg & Eetcafé 't Hof van Commerce, dat eveneens gelegen is in de Westhoek, in het dorp Stavele (Alveringem), en een mooi zicht biedt op de IJzer. Het Breughelbuffet van dat etablissement biedt je ook "alles van het varken, van aan de neus tot aan de staart", zoals "paté, rillettes, gehaktballetjes, bloedworst, witte worst, ham, schelle van de zeuge, noem maar op".
Ook in Ieper is zowat alles te verkrijgen, "van de neus tot de staart". Een koehandel, waarbij ik niet de enige ben om misselijk van te worden. Ook de freelance journalist Chris Haslam, die naar Ieper kwam om de sfeer op te snuiven van de honderdjarige herdenking, drukt zijn degout uit. In BBC News Magazine (09.11.2014) stelt hij de vraag "Does the WW1 tourist trade exploit the memory of the fallen?" En hij eindigt het artikel met de staalharde conclusie: "Few of us understand what they died for, but we can be sure of one thing: it wasn't for chocolate poppies."
Frans DEPEUTER
Zie:'Nooit meer oorlog' of 'Nooit méér oorlog'? (6 november)
