Van l. naar r: prof. Jean Weisgerber, prof. Paul Hadermann, mevr. Evelyne Scholiers-Haberfeld secretaris ULB, dr. Jan De Roek en prof. Jeanne Delbaere.
Zondagavond 8 december overleed de comparatist en neerlandicus prof. dr. Jean Weisgerber (°Brussel, 14 mei 1924), erelid van de Koninklijke Academie voor Nederlandse Taal- en Letterkunde. Er is geen uitvaartplechtigheid: in overeenstemming met de wens van de overledene werd zijn lichaam ter beschikking gesteld van de wetenschap.
*
Jean Weisgerber was een wereldautoriteit op het vlak van de vergelijkende literatuurwetenschap en de avant-garde. Op theorieën gebaseerde benaderingen en academisch jargon als rookgordijn waren hem visceraal vreemd: 'Dogma's en aprioristische beginselen heb ik altijd als de pest geschuwd'. Hij stelde zich eclectisch op, koos telkens weer andere invalshoeken die bij een volgende stap ook telkens weer gerelativeerd werden, altijd in een bredere context.
Weisgerber doceerde zowel aan de VUB als aan de ULB. Zijn bezielende werkzaamheden als directeur van het 'Centre d'étude des Avant-gardes littéraires de l'Université de Bruxelles' resulteerden in prestigieuze standaardwerken.
Prof. Ronald Geerts (UA) stelt terecht:
'Jean Weisgerber zal ook herinnerd worden als een groot performer, zoals generaties studenten die ooit college bij hem gevolgd hebben, kunnen getuigen. Overigens modelleerde acteur Yves Montand het personage van de jonge academicus Mathias in André Delvaux’ Un soir un train (1968) naar Jean Weisgerber, nadat hij een les had bijgewoond.
En dan was er natuurlijk nog zijn onafscheidelijke pijp, als een soort knipoog naar het surrealisme, maar in combinatie met zijn rijzige, slanke gestalte en zin voor humor, ook een beetje naar monsieur Hulot...'
Ja, de pijp van Magritte... maar ook van Sherlock Holmes en Maigret. Literaire speurder Jean Weisgerber is een van mijn leermeesters. De laatste keer dat ik hem zag was bij de begrafenis van Michel Bartosik, in februari 2008.
Ik blijf de herinnering koesteren aan die minzame, flegmatieke gentleman. Kan ik hem beter gedenken dan hier zijn bibliografie te publiceren? Daar is alles mee gezegd.
Henri-Floris JESPERS
*
-
De Vlaamse literatuur op onbegane wegen. Het experiment van "De Boomgaard", 1909-1920, Antwerpen, C. de Vries-Brouwers, 1956.
-
Le letterature del Belgio (met Antonio Mor), Firenze-Milano, Sansoni-Accademia, 1968, 2de druk.
-
Formes et domaines du roman flamand, 1927-1960, Bruxelles, La Renaissance du Livre, 1963.
-
Aspecten van de Vlaamse roman, 1927-1960, [1964], vierde druk: Amsterdam, Polak en Van Gennep, 1974.
-
Faulkner et Dostoiëvski. Confluences et influences, Bruxelles-Paris, Presses Universitaires de Bruxelles-Presses Universitaires de France, 1968.
-
Proefvlucht in de romanruimte, [1972], tweede druk: Amsterdam, Polak en Van Gennep, 1974.
-
Hugo Claus. Experiment en traditie, Groningen, Tjeenk Willink, 1974.
-
Faulkner and Dostoevsky: influence and confluence, Athens, Ohio, Ohio University Press, 1974.
-
Claus' geheimschrift : een handleiding bij het lezen van Het verdriet van België (samen met Dina Weisgerber), Brussel, VUB-Press, 1995.
-
Les Avant-gardes littéraires au XXe siècle (ed.), Budapest, Akadémiai Kiadó, 1984, 2 vol.
-
Le réalisme magique: roman, peinture et cinéma (ed.), Lausanne, L'Âge d'Homme, 1987.
-
Van Arm Vlaanderen tot de Voorstad groeit : de opbloei van de Vlaamse literatuur van Teirlinck-Stijns tot L.P. Boon, 1888-1946 (ed. i.s.m. M. Rutten), Antwerpen, Standaard, 1988.
-
Avant-garde/modernisme, Brussel, VUB-Press, 1989.
-
Les avant-gardes littéraires en Belgique : au confluent des arts et des langues, 1880-1950 (ed.), Bruxelles, Labor, 1991.
-
Les masques fragiles : esthétique et formes de la littérature Rococo, Lausanne, L'Âge d'Homme, 1991.
-
Histoire des poétiques (ed. i.s.m.Jean Bessière, e.a.), Paris, Presses Universitaires de France, 1997.
-
Les avant-gardes et la tour de Babel : interactions des arts et des langues (ed.), Lausanne, L'Âge d'Homme, 2000.
-
Le rococo : beaux-arts et littérature, Paris, Presses Universitaires de France, 2001.
-
La muse des jardins : jardins de l'Europe littéraire, 1580-1700, Bruxelles etc., Peter Lang, 2003.
-
Pierrot ou Bérénice? : les lettres européennes entre peuple et élites (XVIIe siècle), Bruxelles etc., Peter Lang, 2004.
-
La mort du Prince : le régicide dans la tragédie européenne du XVIIe siècle, Bruxelles etc., Peter Lang, 2006.
-
L'Épée, la pomme et le mouchoir, Bruxelles etc., Peter Lang, 2009
■
Foto:
http://www.eddybonte.be/literatuur/JanDeRekFotos.cfm
(met dank aan mevr. Louisa Chevalier, wed. Michel Bartosik)
