Een zeemeermin aan de monding van het Zwin, de zevende bundel van de 'spaarzame' dichter Hendrik Carette (°1946) werd bekroond met de Snellaertprijs van de VVNA. Zie:
http://mededelingen.over-blog.com/article-hendrik-carette-snellaertprijs-105495544.html
In de uitvoerige bespreking van die bundel in de jongste aflevering van het almaar vernieuwende en geheel onvolprezen Kunsttijdschrift Vlaanderen, was Patrick Auwelaert (°1965) niet karig met zijn lof:
De talrijke voorpublicaties in tijdschriften en e-zines van gedichten uit zijn jongste bundel deden al vermoeden dat Hendrik Carette aan zijn sterkste werk tot nog bezig was. Sinds de publicatie van Een zeemeermin aan de monding van het Zwin weten we dat ook met zekerheid. De bundel, die zowel stilistisch als thematisch voortbouwt
op eerder verschenen bundels, paart linguïstisch en verstechnisch raffinement aan wijdlopige maar altijd mooi uitgebalanceerde verzen. Daarin wordt een rijke verbeeldingswereld opgeroepen die enerzijds steunt op een archaïsch aandoende romantische en dandyeske levenshouding, en anderzijds rijkelijk put uit vormen van humor als de persiflage, de zelfspot, de zwarte humor, de parodie en de ironie. Al deze elementen dragen ertoe bij dat Carettes gedichten getoonzet zijn in een idioom dat onmiskenbaar zijn handelsmerk is en waarmee hij een unieke positie bekleedt in het Nederlandstalige poëzielandschap.
*
In het overzicht van een jaar poëzie in Knack (23 december 2011) rekende de vaak weerbarstige dichter-criticus Philip Hoorne Een zeemeermin aan de monding van het Zwin tot de vier beste bundels van vorig jaar. Hij typeert ouderdomsdeken van het viertal Carette als een dichter die 'weigert klakkeloos te ondergaan wat hij zoal leest en ziet' en zich ontpopt 'tot een ge- en bedreven poëtisch klankbord'. Zie:
http://mededelingen.over-blog.com/article-toppers-in-knack-boeken-95861667.html
In 1979 onderstreepte ik al dat Carette zich ontpopt als een sarcastische lyricus die haast spelenderwijs, maar met nauwlettende aandacht, een 'open veld van papier' beheerst met de ongeschreven wetmatigheid van zijn tegelijk ironische en plechtstatige lyriek. (Lucienne Stassaert verwees trouwens destijds naar de typisch 'Slavische humor' van Boelgakov.)
Ondertussen kwam Carette al geregeld aan bod, zoals op deze blog als in afleveringen van Mededelingen van het CDR.
*
Hendrik is een jarenlang vriend. Ik ben het vaak met hem oneens en dat heb ik hier al genoegzaam laten blijken. Hendrik was echter jaren een gewaardeerde medewerker. Wij hebben een gemeenschappelijk verleden. Afgezien van weggenoten, hebben wij ook een pak gemeenschappelijke vrienden (van Renaat Ramon tot Christian Dutoit en generaal Piet de Groof, van wijlen Jan Verhaert tot Maris Bayar en Tony Rombouts. En waar is de tijd dat wij gezellig gingen samenzweren bij de Zaïrese oud- (en latere) premier Nguza-Karl-i-Bond, wat een Belgische minister van Buitenlandse Handel achteraf ten zeerste wist te waarderen, maar dat is een ander verhaal...
Amicus Plato sed magis amica veritas: ik heb mij vaak geërgerd aan het mijns inziens onbezonnen optreden van Hendrik. So what? Ik koester namelijk het korte essay van Erik van Ruysbeek, Over de vriendschap (Leuvense Schrijversaktie, 1990).
*
Patrick Auwelaert wijst op 'de gespannen relatie tussen dodelijke ernst en ironie' die zo kenmerkend is voor Carette. Kenmerkend? Ja, wellicht, maar talrijke terloopse, ook openbare uitlatingen van Hendrik, getuigen wat mij betreft al te zeer van de dodelijke ernst de hij (overigens grotendeels terecht) verwijt aan, bijvoorbeeld, Leonard Nolens (zie 't Pallieterke, 2 mei, p. 11 en Mededelingen van het CDR, nr. 192-193 de dato 8 mei, p. 15). Hendrik positioneert zich al te graag (en al te vaak) als onderschatte, verongelijkte 'poète maudit'. Hij heeft kennelijk geen problemen om een uitgever te vinden en krijgt dit jaar (geheel verdiend...) een werkbeurs van netto 5000 €. Dat is natuurlijk wel wat minder dan de lievelingen van het Vlaams Fonds voor de Letteren, maar ook dat is een ander verhaal...
*
Dat Hendrik Carette nu door de VVNA bekroond wordt, verwondert me niet. Echter: Hendrik Vlaams-nationaal? Ja, ongetwijfeld, maar dan wel rekening houdend met de begripsverwarring die nu helaas eenmaal onlosmakelijk daarmee samenhangt.
Carette is in eerste instantie Grootnederlander, zegt hij toch zelf, als 'Dietser', platonische aanhanger (hoe kon het anders...) van een gedroomde DDR (Democratische Dietse Republiek) en bovendien onvoorwaardelijke bewonderaar van Joris van Severen, de vermoorde belgicistische Imperiale Staatsman die uiteindelijk slechts misprijzen kon opbrengen voor de aanhangers van het Vlaams-nationalisme...
Veel rationeel inzicht is daar blijkbaar niet mee gemoeid. Hendrik werkte dan ook blijkbaar moeiteloos mee zowel aan onmiskenbaar (nieuw-)rechtse als linkse tijdschriften (TeKos of Meervoud ) en sinds kort (onder schuilnaam) aan 't Pallieterke (allang geen satirisch weekblad meer...).
*
De Snellaertprijs is jarenlang een onderonsje gebleven. De VVNA bekroonde immers (wat creatieve literatuur betreft) liever engagement dan kwaliteit. Lucienne Stassaert (2008) was daar een (merkwaardige) uitzondering op.
Met Carette wordt zowel engagement als kwaliteit bekroond.
Hij verdient meer.
Henri-Floris JESPERS
Hendrik CARETTE, Een zeemeermin aan de monding van het Zwin, Gent, Poëziecentrum, 2011, 78 p., 17,50 €
Patrick AUWELAERT, in: Kunsttijdschrift Vlaanderen, nummer 340, s.p., s.d.,128 p., ill., 10 €. (p. 110-111).
Henri-Floris JESPERS, 'Carette, Andries & De Vree', in: Nieuw Vlaams Tijdschrift, jg. XXXII, nr. 10, december 2012, p. 766.
