Johan Sanctorum
“In Watou heet het kunst, in Merchtem vandalisme” gelezen (Visionair België, 15 augustus).
“De grafitti van stoute Anja op het speelplein van Merchtem hebben meer om het lijf”, aldus de steevast intellectueel provocerende cultuurfilosoof Johan Sanctorum (°1954), vooral bekend voor zijn kritische analyse van de Vlaamse media, waarvan hij vooral de mediocriteit, de commercialisering en de politieke inbedding hekelt. Vlaams-republikein Sanctorum pleit voor de herwaardering van het begrip communicatie en een politieke cultuur die weerom gestoeld is op maatschappijvisies, niet op reclametaal en imagobekommernissen.
En dat geldt ook voor de cultuur-politiek. Kunst, cultuur, muziek, architectuur, media en politiek zijn dan ook steeds wederkerende thema's, die Sanctorum steevast in een verrassende context situeert. Hij is niet mals voor evenementen als Watou:
Ik kan hier niet genoeg mijn minachting uitdrukken voor de woord- en andere kunst die zich ophoudt in toegelaten exhibitieruimtes, artistieke gedoogzones en museale reservaten. Jaarlijks kan men zich in Watou, een gat aan de Franse grens, vergapen aan kruisbestuivingen tussen beeldende kunst en poëzie. Dichtkunst alomtegenwoordig en onvermijdelijk, de trajecten zijn voorgetekend. Zowat elk huis, elk café, elke muur, elke stal, elke koe draagt een diepzinnig opschrift met het imprimatur van de vzw, waarachter overheidssubisides en een hele klad sponsors schuilgaan. De perfecte synergie van kunstambachten en alternatief toerisme. Welke ernstige dichter wil hier nu voor gek staan? Velen dus, het is echt dringen.
Kunst is dus onernstig geworden, het is een spel zonder inzet, op plekken waar het mag. In de limiet is elk boek, elke gedrukte dichtbundel, een aspect van die recuperatie. Het literaire circuit, de media en de uitgeverswereld houden zich bezig met het legitieme, sociaal en politiek aanvaardbare, en artistiek wederom verpakte afdroomproduct. Literatuur als slaapmiddel, kunst als verpozing.
http://visionairbelgie.wordpress.com/2013/08/15/anja/
*
Telkens opnieuw blijkt de lectuur van 'Visionair België' – beslist geen een oefening in politiek-correct denken... – een ongemeen boeiende ervaring, ongeacht of je 't met hem eens bent of niet. Een zeldzaam onafhankelijke stem in het koor van de opiniemakers.
Sanctorum beoefent het vrije woord, zoveel staat vast.
Luc Pay
Veel gelul en emo-reacties op Facebook. Fanaten vinden posts “leuk” die ze niets eens de tijd hebben gehad te lezen of te beluisteren. Rake reacties zijn er echter ook. Zo las ik gisteren een bericht van mijn vriend Luc Pay die ik u niet wil onthouden. Hier gaan we.
Op de VRT hoor je de afgelopen dagen steevast de naam van de Egyptische stad 'Alexandrië' uitgesproken als "a-lek-san-DRIE-je" (klemtoon op de 4de lettergreep).
O.K., vanaf nu dus ook "bel-GIE-je", "i-ta-LIE-je" of "roe-mee-NIE-je" (klemtoon op respectievelijk de tweede, de derde en nogmaals de derde lettergreep).
En dat altijd met die uitgestreken VRT-mimiek van de "ekspeirs", de trendsetters, de zgn. taalnorm-bepalers.
Want ja, ook dat laatste woord ('expert') is een VRT-uitspraakfenomeen: "ekspEIR" dus. Waarom in godsnaam niet zoals in de voornaam 'Bert', bijvoorbeeld? Of moeten we het voortaan ook hebben over een "conseir" ('concert'), een "colbeir" ('colbert') en een "couveir" ('couvert')? Graag voortaan dan ook "koning AlbEIR" a.u.b.
Maar diezelfde "expeirs" melden ons tijdens dat zelfde journaal met een al even uitgestreken gezicht: "Deze techniek zal de wetenschappers *toelaten* om...".
Helaas, blijkbaar circuleren er geen blauwe brieven meer in het eertijdse huis van (taal-) vertrouwen.
Ter attentie van Luc Pay (en u allen): “De school: laboratorium of confectiefabriek” van Sanctorum:
http://visionairbelgie.wordpress.com/2013/06/06/de-school-laboratorium-of-confectiefabriek/
*
“De boog kan niet altijd gespannen zijn” is een van die al dan niet gevleugelde woorden van mijn vriend Jean Emile Driessens, dichter en auteur van een nog altijd lezenswaardig boekje met foto's van Renaud over Schoonselhof (1994). Donderdagavond (en -nacht) 16 augustus ging ik dus een aantal uren chapeau spelen in mijn stamkroeg Thalamus (die ik de jongste maanden nog maar zelden bezocht). Een uitgelezen poker-tafel: Luc Boudens, Yannick Dangre, Serge Ghilardi, Kris Kenis, Mario Sarrechia. Oningewijden menen dat chapeau een kansspel is. Ze vergissen zich. Chapeau spelen heeft een divinatorische dimensie.
Kloksgewijs: Luc Boudens, Mario Sarrechia, HFJ, Serge Ghilardi en Kris Kenis
Ondertussen heb ik Gevaarlijk volk van Piet Teigeler (Hercule Poirotprijs 2000, vier sterren in de “Detective en Thrillergids” van Vrij Nederland) gelezen. Vermits de roman ingezonden werd voor De Diamanten Kogel 2013 moet ik hier als juryvoorzitter wel enige reserve in acht nemen. In een summier overzicht van de recente Vlaamse thrillers stelt John Vervoort (De Standaard der Letteren, 5 juli 2013) dat het boek geen politieroman is, maar een moordverhaal, dat nooit “spannend” wordt. Inderdaad;'spannend' als klassieke gemeenplaats (er zijn nog zo'n aantal: 'page-turner', 'bloedstollend' enz.) in de doorsnee schrale kritiek van de misdaadliteratuur is Gewoon volkwellicht niet. Ik heb het boek wel in twee leesessies uitgelezen, en ik bleef nieuwsgierig naar de afloop. Dat is ook al iets, toch? Ceterum censeo: wel degelijk een politieroman, geen thriller. So what?
Piet Teigeler, Gewoon volk, Antwerpen / Utrecht, 2013, 219 p.
*
Gisteren kreeg de hier gepubliceerde bijdrage van Jan Scheirs over de Morandi-retrospectieve in Bozar te Brussel veel lof toegezwaaid door Thierry Neuhuys.
Zie:
*
Uit nieuwsgierigheid raadpleegde ik de statistieken van over-blog.com. In de voorbije dertig dagen is de bijdrage van Jan Scheirs koploper.
En ziehier de toptien in de periode 9-15 augustus:
Hartmut De Maerteleaere: Ti Amo (Frank De Vos)
DDK twaalfde editie (Henri-Floris Jespers)
Losse notities XXXXVII (HFJ)
Een lach mistroostiger dan tranen (Erick Kila)
Losse notities XXXXVI (HFJ)
Dr tafel van 1: Bernard Dewulf (Bert Bevers)
Cinema Trivia: De inspiratie van John Williams (BB)
Thrillers: Max Bentow (Lukas De Vos)
Dans op TAZ (Guido Lauwaert)
Karawane, Zabadak en Dogra im varida (BB)
*
Als aandenken aan haar vader kreeg ik van Karin Lebacq een ex-libris van haar vader en een stropdas van het Royal United Services Institute (UK). Ouderwets als ik ben vind ik het evenwel niet gerechtvaardigd zo'n das te dragen. Zeker niet in een tijdperk dat de eerste de beste zich geroepen voelt te paraderen met een t-shirt van Yale University.
Henri-Floris JESPERS
