In de vorige aflevering werd gefocust op Renaat Ramon als deskundige essayist. Vooral als plastisch kunstenaar verwierf hij naam en faam. Jaak Fontier wees op de coherentie van zijn parcours, dat van een taaie, niet-aflatende concentratie getuigt. Het programma van de constructieve, al dan niet in de architectuur geïntegreerde sculpturen van Ramon mag dan wortelen in de historische avant-garde, het getuigt altijd van een hardnekkige en eigenzinnige bezinning over de mathematische grondslagen van de zuivere abstractie. Hij werd dan ook door Hendrik Carette treffend getypeerd als 'wiskunstenaar'.
De poëzie van Ramon werd in 1987 gebundeld (Noodweer, Gent, Poëziecentrum, 1987) en toegelicht door Emiel Willekens, Hendrik Carette en Luc Pay (Weerwoord, Gent, Poëziecentrum, 1987). De laatste cyclus, 'Praxis', bestaat uit proeven concrete / visuele poëzie en kondigt aldus de bundels Ongehoorde gedichten (1997), Color-field poetry (1999), Lingua franca, 13 empirical poems (2009), Zichtbare stem / Visible voice / Voix visible / Sichtbare Stimme (2009) en Notebook (2010) aan.
In een gesprek met Jooris van Hulle, gepubliceerd in 2005 in Poëziekrant, ging Ramon in op de plaats die de visuele poëzie inneemt in zijn oeuvre:
Ik heb begrepen en aanvaard dat ik voor de helft uit letters en voor de andere helft uit cijfers besta. De cijfers heb ik nodig, broodnodig, om de platonische lichamen te construeren waarop mijn sculpturen gebouwd zijn. Mijn visuele poëzie staat uiteraard tussen de twee disciplines die ik beoefen in, de beeldende kunst en de poëzie. Ik beschouw de visuele poëzie wel degelijk als literatuur, dit dan vanuit de poging om de taal te verruimen en een soort nieuwe, universele taal te maken die voor een breder publiek toegankelijk is.
Onder de titel 'Oogrijm' werd vorig jaar de 'visuele poëzie' van Ramon in het Cultuurcentrum Hasselt geëxposeerd, aangevuld met twee sculpturen in samenhang met de gedichten. De voorstellingstoespraak van Jooris van Hulle wordt nu gepubliceerd in Gierik-NVT: 'Het gedicht als totaalbeeld'.
*
Ramons Lingua franca werd in de gezochte reeks Postfluxpostbooklet (100 exemplaren) gepubliceerd door Luc Fierens (°1961), de gedreven gangmaker van visuele poëzie en mail art die een belangrijk internationaal netwerk wist op te bouwen.
Fierens en ik stelden in 2009 het nummer van Gierik-NVT gewijd aan de visuele poëzie: 'Van “poesia visiva” tot “poesia totale”'.
De aflevering kan gelezen op http://www.gierik-nvt.be/Nr104/gierik104.pdf
Een interview (van 7'41””) met Renaat Ramon is te zien op you tube: http://youtu.be/eo-PtB0kvQw , zo ook een filmpje (van 7') over Luc Fierens: http://youtu.be/UXcjpfkmSOU
Henri-Floris JESPERS
(wordt vervolgd)
Gierik & Nieuw Vlaams Tijdschrift, jg. XXIX, winternummer 2011, nr. 4, 107 p., ill. Redactie: Guy Commerman, Kruishofstraat 144/98, B 2020 Antwerpen.
E-mail: guycommerman@skynet.be
Abonnement (4 nrs., inclusief portokosten): België: 25 € EU: 35 €; Andere landen: 40 € . Losse nrs. (incl. port): België: 7 €; EU: 11 €; Andere landen: 12 €.
Rekening België: 068-2237695-29 van Gierik & NVT; buitenland: IBAN BE26-0682-2376-9529 BIC-code GKCC BB
