Ieder mens zegt wel eens iets onzinnigs. Ellendig is het alleen als hij er geleerd bij doet. Die komt vast met veel bombarie baarlijke nonsens verkopen. Dat slaat niet op mij. Ik debiteer mijn onzinnigheden met niet meer nadruk dan ze verdienen. Daar varen ze wel bij. Ik zou er meteen weer van afzien als ze me ook maar iets zouden kosten. Ik koop en verkoop ze voor niet meer dan ze waard zijn. Ik praat tegen het papier als tegen iemand die ik toevallig ergens ontmoet.
Over wat nuttig en wat eerbaar is [Michel de Montaigne]
Deze sfeerstukken brengen mij geen cent op. Integendeel. Ze kosten mij halve nachten. Ik schrijf ze uit respect voor het Filmfestival. En omdat ik een persbadge heb gekregen waarmee ik gratis naar alle previews kan gaan, hoewel ik geen filmcriticus ben. Mijn al voordien bestaande respect is in omvang toegenomen door dagelijks in de catacomben rond te lopen en te zien dat dit festival een zeer sociaal gebeuren is. Er zijn geen standen en iedereen is gelijke onder de gelijken. Dat vergemakkelijkt het onderling contact. Daniël Termont springt binnen in café Bar Ingmar en maakt een praatje met Janneke en Mieke. Wat verder staat Roel van Bambost te praten met een jonge filmsnoepers. Jacques Dubrulle passeert en houdt halt voor een praatje. Rechts achteraan is Patrick Duynslaegher in hevige discussie verwikkeld met mij nobele onbekenden. Ik wil hem een dezer aanspreken over een oud idee. Romans en films worden vertoneeld, waarom dan niet gedurende 24 uur toneelfilms. Een goed voorbeeld is De dood van een handelsreiziger van Volker Schlöndorff.
L’Oiseau Bleu
Honderd jaar is het geleden dat Maurice Maeterlinck de Nobelprijs voor Literatuur kreeg. Een Belg, een Gentenaar, een bourgeois die op rolschaatsen door zijn paleis in Nice reed, zijn hond achter hem aan, tong uit de bek. Hij is de man die het symbolisme in de literatuur introduceerde. Zijn sprookjestoneelstuk L’Oiseau Bleu uit 1908 dat nog hetzelfde jaar in Moskou werd opgevoerd, is al vaak verfilmd. De nieuwste versie is van filmregisseur Gust Van den Berghe. Hij heeft het gegeven naar Togo, Afrika verplaatst en de titel verengelst: Blue Bird.
Twee kinderen, broer en zus, ontdekken in hun huis een blauwe vogel, maar als ze na het ontbijt opnieuw naar de kamer gaan blijkt hij gevlogen. Dat doen nu eenmaal gezonde vogels, zelfs al zien ze blauw. Ze gaan op zoek naar de blauwerd. Onderweg verschijnen hun grootouders, woudgeesten en de meester van de Vreugde. En dan is er nog een lange stoet van nog niet geboren kinderen. Tussendoor moeten ze de kuip in voor een wasbeurt en zien ze hun vader in de verte of rustend onder een boom.
Het meesterschap van Maeterlinck zit hem in de onwaarachtigheid geloofwaardig te maken. Ook Gust Van den Berghe is daarin geslaagd. De toeschouwer begrijpt dat al die vreemde gebeurtenissen draaien rond die ene boodschap: het bestaan is niet enkel het leven, maar het leven, de dood en de tijd vóór de geboorte. Verleden, heden en toekomst zijn één geheel.
Door een blauwe filter op de lens, is niet alleen de vogel blauw, maar zijn alle zwarten blauw, de muren, de savanne, de doodskist achteraan op de motorfiets van hun vader. Mijn eigen water sloeg blauw uit, toen ik na 86 minuten een pitstop hield alvorens weer de baan op te gaan voor een volgende rit.
Een aanrader voor wie geen kwaad woord wil horen over blauw.
Stockholm Östra
Na een aantal afleveringen van tv-series te hebben geregisseerd heeft de Zweed Simon Kaijser da Silva dit jaar zijn eerste langspeelfilm gebaard.
Op een dag schept Johan [Mikael Persbrandt] met zijn wagen een 9-jarig meisje dat van achter een bestelwagen opduikt. In het ziekenhuis wacht hij op een verslag van de dokter. Door het raam ziet hij de ouders van het kind. Een dokter brieft hen. Je hoort het niet, maar vanuit het positie van Johan zie je aan de lichaamstaal van de ouders de afloop. Meteen daarna komt de dokter hem vertellen dat het kind dood is. Op weg naar huis en via voice over vertelt hij aan de kijker dat het beeld van de moeder hem diep geraakt heeft. Zo diep dat hij haar na lang aarzelen opzoekt. Johan en Anna [Iben Hjejle] maken kennis. Het komt tot een verhouding [wat had u anders verwacht?]. Als de man van de vrouw hen samen in het echtelijk bed betrapt, verneemt zij dat haar minnaar, hoewel door de rechtbank onschuldig verklaard, hun dochter gedood heeft. Zij kotst in de pot. Want hij is niet alleen haar minnaar maar ook de vader van het kind in haar buik. Anna overweegt abortus en verbreekt de band met Johan. Net voor de ingreep ontvlucht zij het ziekenhuis, haar huwelijk en spoedt zich naar Johan. Zij vindt hem in coma, door een mix van pillen en wodka. Door de vlugge ingreep van de dokters ontwaakt Johan. Anna zit naast zijn bed. Zijn hand zoekt haar hand. Als ze elkaar gevonden hebben begint de eindgeneriek te lopen.
Een niet zo origineel verhaal en toch strak gefilmd en spannend gemonteerd. Ook het acteerwerk is droog maar vlijmscherp. Typisch Scandinavische kijk op een driehoeksverhouding, zijnde een vrouw die moet kiezen tussen een dood en een [zij het nog ongeboren] levend kind.
Grote kans dat hij de Prijs van het Publiek krijgt.
Mourir auprès de toi
Een animatiefilm. Duur : 6 minuten. Realisators: Simon Cahn en Spike Jonze. Een oude Parijse boekenverkoper sluit op het gebruikelijk uur zijn winkel. De personages op de wikkels komen tot leven. Dracula’s verloofde, Mina, en het skelet van Macbeth raken verliefd. Hij springt van het blad en holt naar haar toe, maar struikelt en verliest zijn hoofd. Het rolt tegen de roman van Herman Melville en valt in de zee waarin de agressieve witte potvis Moby Dick rondtoert. Het skelet duikt in de zee, gaat op zoek naar zijn hoofd maar wordt op zijn beurt een lekkere hap voor Moby Dick. Mina er achteraan, geeft Moby een mep op zijn snoet zodat zijn kin als een luik open valt. Mina crawlt naar binnen, vindt Macbeth en hoef ik te vertellen wat er volgt?
Een bijzonder leuke kortfilm. En wie verder ziet dat zijn neus lang is, beleeft dubbel plezier. De naam van de boekhandel is Shakespeare & Co. De stichter en eerste uitbater was Sylvia Beach. Zij was de eerste uitgever van Ulysses van James Joyce. In het boek speelt water, en in het bijzonder de [Ierse] zee en de rivier, de Liffey [Iers: An Life] een belangrijke rol. Aan het eind is er even een boek van James Joyce te zien. Door het opblazen van video naar film is het beeld korrelig en is de titel wazig. Ik gok op Dubliners, het eerste boek van James Joyce. Korte verhalen. Het laatste is het beste en was de laatste film van John Huston. Het verhaal [en de film] heet: The Dead.
Poulet aux prunes
Heb ik niet gezien. Dat komt zo. Na de kortfilm startte meteen een andere film. Weer een kortfilm, dacht ik. Het bleek echter een langspeelfilm te zijn. Oslo, August 31. Goed, dacht ik, een Zweedse film, we zullen zien. Maar we zagen niks dan een afkicker die aan het zwerven en zweven en zeuren slaat. Na driekwartier hield ik het voor bekeken. Joachim Trier kan filmen maar moet nog leren hoe een verhaal in scène te zetten. Ondanks de prachtige muziek van Ola Flottum blijft deze film kruipen. Want op één been kan je niet lopen.
Buitenkomend was het te laat om alsnog Poulet aux prunes te zien. Die lag ruim een half uur ver. Het gegeven lokt aardig. Een muzikant schept geen plezier meer in het leven, sinds zijn viool werd vernield in Teheran. Zijn verdriet wordt nog groter wanneer blijkt dat een jeugdliefde hem niet meer herkent. De titel op zich is een verhaal en voorspelt goedaardig leedvermaak langs de kant van de kijker en kwaadaardig sarcasme langs de kant van de regisseur. Jammer. Onthouden: morgen in de festivalgids kijken of er nog een tweede voorstelling is.
Martha Marcy May Marlene
Een psychologische thriller. Amerikaans van makelij. Dit jaar geboren. Zal in Amerika geen blockbuster zijn/worden, maar in Europa zal hij lekker lopen. De stokoude Oude Wereld houdt van de versleten Nieuwe Wereld en zijn schuivers.
Achtervolgd door pijnlijke herinneringen en toenemende angstaanvallen ontsnapt Martha [Elizabeth Olsen] aan een gewelddadige sekte en keert terug naar huis om bij haar oudere zus Lucy en haar man Ted te gaan wonen. Martha probeert zich aan te passen aan de levensstijl van Ted en Lucy. Nachtmerries verhinderen een deftig gesprek tussen de twee partijen. Wanneer Martha's isolement groeit, escaleert haar ernstige paranoia. Uiteindelijk daalt ze af naar een duizelingwekkende staat van paniek wanneer de groeiende angst haar hele leven controleert. Na 115 minuten zijn Ted en Lucy de terreur beu en besluiten Martha te laten behandelen in een gesticht. Vijf minuten later zitten ze in de auto op weg naar de shrink. Martha kijkt om. Elke achterliggende wagen is een gevaar. Een tank, klaar om te vuren. Of is het een crèmekar?
Albert II, koning en nar, ’s lands eresschuinschaatser, maak van regisseur Sean Durkin een officier in de orde van Leopold II. Dit is een bevel.
Envoi
Tussendoor volgde ik een debat over de stand van zaken in de Belgische animatiefilm. Akela van dienst was Jan Verheyen. Vakkundig gaf hij iedereen het woord en maakte op tijd en stond een grap, waardoor de saaiheid gekielhaald werd en de verveling gekeeld. Aan het eind bleek dat de toestand van de animatiefilm niet verschilt met die van de andere kunsttakken. Veel kaf en weinig koren. Zonder geluk kom je er niet. In de kunstscholen leer je weinig maar ze helpen je wel een eigen koers te varen en een Nieuwe Wereld te vinden. Hard werken is leep handelen. Een goed netwerk is noodzakelijk. Wees vriendelijk tegen je vijanden, want echte vrienden heb je niet in de kunstwereld. Het is ieder voor zich en met gezeur kom je geen stap verder. Tien voor één uur, zaterdag. Ik stop ermee.
Voor nadere en ten minste betrouwbare informatie: www.filmfestival.be
Guido LAUWAERT
