Drie maanden. Zo lang moet je als EU-burger in een lidstaat van de Europese Unie wonen om je stem uit te mogen brengen bij lokale verkiezingen. Een goede zaak dunkt mij, die de betrokkenheid bij de EU alleen maar kan vergroten.
Zo duidelijk echter als de situatie voor ‘kern-Europeanen’ is, zo divers is ze voor niet-EU-burgers die in Europa wonen. In de Benelux, Denemarken, Estland, Finland, Griekenland, Slovenië, Slowakije en Zweden hebben sinds een tijdje ook niet-EU-burgers bij lokale verkiezingen stemrecht op voorwaarde dat ze een aantal jaren in een EU-land wonen (in Denemarken en Zweden mogen die zelfs ook hun stem uitbrengen bij regionale verkiezingen). Is dat een toe te juichen ontwikkeling? Ik twijfel daar nog steeds over, vooral omdat er heel wat mensen zijn met een dubbele nationaliteit. Die staat hen toe om bijvoorbeeld hier extreemlinks te stemmen, en in hun land van oorsprong extreemrechts. Of vice versa. Echt beargumenteren kan ik het niet, maar dit lijkt me toch niet helemaal ‘lekker’. Vooral omdat het dikwijls om landen gaat waar EU-burgers als die daar wonen vlakaf uit worden gelachen als ze vragen om er mee te mogen doen aan verkiezingen (als daar niet ook al mee gelachen wordt).
Hongarije en het Verenigd Koninkrijk hebben het op dit opzicht wat mij betreft beter geregeld: burgers uit bepaalde niet-EU-landen krijgen er stemrecht op voorwaarde dat het wederzijds is. Malta, Portugal, Spanje en Tsjechië stellen hun lokale stembussen dan weer open voor bepaalde niet-EU-burgers uit ‘cultureel verwante landen’, waar ook iets voor te zeggen is. Gevoelsmatig echter kan ik me het best vinden in de aanpak van Bulgarije, Cyprus, Duitsland, Frankrijk, Italië, Letland, Litouwen, Oostenrijk, Polen en Roemenië: daar hebben burgers uit een niet-EU-land simpelweg géén stemrecht.
Een bizarre positie neemt Ierland in. Daar mogen EU-burgers stemmen als ze er minstens drie maanden wonen (zoals overal in de Unie geldt). Niét-EU-burgers mogen er echter op lokaal niveau stemmen zonder voorwaarde van verblijfsduur….Dat betekent als ik het goed begrijp dat als ik me in Ierland vestig en er zijn een maand later lokale verkiezingen mijn stem (nog) niet uit mag brengen, en een Kazak of een Zimbabwaan (om maar iets te noemen) die op hetzelfde ogenblik arriveerde als ik al wel.
Hier kan ik met mijn verstand niet bij. Maar misschien mis ik in dezen wel het juiste inzicht hoor, en is het in werkelijkheid een heel mooie regeling….
Bert BEVERS
