Toch tamelijk regelmatig prijs ik mij gelukkig met de komst van YouTube. Obscure films waarnaar je vroeger in de archieven van de filmmusea moest wroeten (als ze er al een exemplaar van hadden), zijn nu dikwijls in volledig gerestaureerde versie online te bekijken. Zo kwam ik nu Cabiria tegen, een rolprent die op 18 april 1914 in Turijn in première ging.Giovanni Pastrone (1883-1959) tekende voor scenario, productie en regie. Verder heeft hij niet veel gemaakt dat de tand des tijds kan doorstaan, maar Cabiria is in mijn ogen een meesterwerk! Het betreft de moeder aller spektakelfilms, en er valt zoveel over te vertellen dat ik over mijn woorden dreig te struikelen.
Zo ontdek ik dat de man die aan het scenario meewerkte en tevens verantwoordelijk is (het betreft uiteraard een stomme film) voor de tussentitels niemand minder is dan Gabriele d’Annunzio! Deze in vooral linksachtige politieke middens weinig bewonderde figuur is toch maar mooi overeind gebleven als Groot Dichter. Hij was er toentertijd rap bij om mee te werken aan zulke ‘nieuwlichterij’ als de cinema.
De facto betreft het een vrij simpel avonturenverhaal. Ten tijde van de Punische Oorlogen barst de Etna uit. Cabiria valt in de chaos die daarop volgt ten prooi aan zeerovers, die het meisje verkopen aan Carthagers.
Moloch
Dat was een volk dat graag kinderen offerde aan de god Moloch, vandaar. De Romein Fulvius Axilla en diens slaaf, in Carthago incognito spionerend voor het thuisfront, weten haar te redden. Hoe het verder gaat? Kijken, straks!
Wat de film betreft: het is werkelijk alsof je een schilderij van Laurence Alma-Tadema binnenstapt. Even denk ik zelfs reeds in de eerste scène dat de schilder zelf te zien is, dat hij Batto (Cabiria’s vader) speelt….Hij lijkt er alleszins op. Maar dat kan niet: want bij Alma-Tadema horen de jaartallen 1836-1912. Wat een gelijkenis. Ze zou best een eerbetoon van Pastrone aan de grote schilder geweest kunnen zijn.
Ik meen zelfs vrij zeker te weten dat Pastrone vertrouwd moet zijn geweest met het oeuvre van Alma-Tadema. Daarvoor lijkt de scène waarin Hasdrubals dochter Sophonisba (Italia Manzini) uit het venster kijkt té veel op het doek Een bacchante (‘Daar komt hij!’), uit 1875.
Sophonisba aan het venster
Alma-Tadema, Een bacchante
Hoofdrolspelers zijn onder meer Letizia Quaranta (Cabiria), Umberto Mozzato (Fulvius Axilla) en Emilio Vardannes (Hannibal). Wat deze film (die onloochenbaar van immense invloed is geweest op alle latere spektakelfilms – vergeet dat D.W. Griffith of Cecil B. DeMille de eerste ‘grote’ regisseurs waren: hiér hebben zij de mosterd gehaald!) ook bijzonder maakt is de aanwezigheid van Maciste (Fulvius Axilla’s slaaf), die in Cabiria voor het éérst opduikt. Krachtpatser van dienst (model voor talloze latere filmhelden als Hercules) is Bartolomeo Pagano, die de rol naar aanleiding van het succes van deze productie nog talloze keren vertolkte. Cabiria is een lust voor het oog dankzij de weelderige decors, de strak geregisseerde actiescènes, de vele historische details en de knap gerealiseerde droomsequentie. Enig minpuntje: ik vind dat de vele baarden wel erg duidelijk aangeplakt zijn. Wat moet deze film bijna een eeuw geleden een overdonderende invloed op het publiek hebben gemaakt….En dan nu allen naar:
http://www.youtube.com/watch?v=gOWicOwtHa8
Veel plezier ermee!
Bert BEVERS
