Dankzij de wonderen van het wereldwijde web heb ik kunnen genieten van een film van een regisseur van wie ik nog nimmer had gehoord over een dichter voor wie hetzelfde geldt. Maar welk een openbaring! Sergei Paradjanov (1924-1990) was een Armeens cineast die volledig los, hetgeen destijds geen evidentie was, van het door Moskou gepredikte sociaal-realisme werkte. Ik heb het over Tsvet Granata uit 1969, in het Nederlands De kleur van granaatappels. Het betreft een interpretatie van het leven van de 18deeeuwse Armeense dichter Harutyun Sayatyan, in zijn dagen bekend onder de naam Sayat Nova. Die leefde, afhankelijk van de bronnen, van 1712 of 1722 tot 1795. Hij werd in ieder geval 73, maar misschien dus wel 83. Dat hij in Armenië iets heeft betekend blijkt wel uit het gegeven dat er in de provincie Ararat ginder een stadje Sayat-Nova heet. Er wonen wel nog geen 2000 mensen, maar toch….
Het is lang geleden dat een regisseur me 73 minuten lang wist te ontroeren, doen opkijken, verbazen en wat dies meer zij. The colour of pomegranates (ik vond de productie met Amerikaanse ondertiteling) is een uitgesproken lyrische film. Eigenlijk één lang visueel, en dan ook nog hermetisch, gedicht. Hier en daar zijn de overgangen wat stuntelig, maar grosso modo is dit een lust voor het oog. Boordevol werkelijk beeldschone vondsten. Om u een idee te geven: knisperend perkament, natte boeken die uit worden gewrongen, Sint-Joris die gewoon even passeert, ruisende veren, draaiende engelen, steigerende paarden, warmbloedige offers, stuiterende gouden ballen, walmende wierook, heel veel kleden (de betekenis daarvan moet ik nog eens nazoeken), walmende wierook en een tempel die langzaam volloopt met schapen.
Deze film is van een ongenaakbare schoonheid. Is een bizarre, soms surrealistische, choreografie van poëtische bedwelming. De acteurs zijn eerder onbekenden. Bij naam dient zeker Tieran Mansurian te worden genoemd, die een beklijvende geluidsband met allerhande tinkelende klanken en wondermooie zang creëerde.
Terzijde, kortom, met de lectuur en kíjken:
http://www.youtube.com/watch?v=MAqRNmTqaOM
Bert BEVERS
