De naam Lambert Jageneau blijft in litteris onlosmakelijk verbonden met de geruchtmakende, meesterlijke en op sommige punten nog altijd raadselachtige mystificatie rond Jan Berghmans, destijds voorpaginanieuws in Vlaanderen en Nederland. In zijn zo pittig boek De verlakkers stelt Wim Zaal (1991) dat het zelden gebeurt “dat een vlechtwerk van mystificatie en plagiaat, waarvan de oplossing voor iedereen zichtbaar verwerkt is, toch jarenlang onopgemerkt blijft”.
De dichter Jan Berghmans (°1938) brak door in 1963: zo uiteenlopende critici als Paul de Vree en Hubert Lampo bezongen zijn uitzonderlijk talent, hij werd geïnterviewd door de BRT en Humo, en gold zowat als een literaire ster en dichtwonder. Tot Jaak Brouwers op 29 november 1967 in Het Laatste Nieuws de verrassende vraag stelde: “Is Jan Berghmans Lambert Jageneau?”. Op 1 december werd Berghmans ontmaskerd tijdens een voor hem bijzonder pijnlijke radio-uitzending in aanwezigheid van een deurwaarder – een verhaal dat in details verteld wordt door Jan van Rompaey in De koningin was in twee stukken. De zaak was nu aan het rollen. Op 16 december wijdde Vrij Nederland er twee volle pagina’s aan. Berghmans zou nu maandenlang spitsroeden lopen.
Ik heb dit verhaal zeer uitvoerig en gedetailleerd behandeld in Artis amore. Leven en werk van Lambert Jageneau (1994). Dat belet niet dat de rol van bepaalde literatoren uit de omgeving van Berghmans nader onderzoek verdienen…
Mystificator, kunstkenner, dichter en radioman Lambert Jageneau was een uiterst boeiende persoonlijkheid die bij wijlen niet aarzelde de waarachtige autofictie als biografische waarheid aan te dienen.
Niemand dan Joke van den Brandt is beter geplaatst om de man en de kunstenaar ten voeten uit op te roepen.
Kring ExLibris, 1 oktober 2008. De lezing begint klokslag 21 uur. Iedereen is al vanaf 19.30 uur graag welkom in “Taverne Rochus", Sint-Rochusstraat 67 te Deurne.
Research voor Artis amore: Joke van den Brandt, Henri-Floris Jespers en Kris Kenis, Ekeren, 1994.
