Vandaag, zaterdag 16 februari, vond in de aula Chrysant van het crematorium van Antwerpen de plechtigheid plaats ter afscheid van Michel Bartosik (zie eerdere berichten de dato 3, 5 en 8 februari).
Zoon Jan Bartosik las een sobere maar niet minder pakkende tekst voor, waarna Roger M.J. de Neef aan het woord kwam met een
Persoonlijk getuigenis en vaarwel
namens de vrienden en dichters.
Michel, mijn Poolse ‘Geschreven vriend’ van ons,
Ik kende, uk ken hem al bijna 40 jaar. Eigenlijk niet zo goed, eerder terloops van ‘tussendoor’.
Wat wij al die tijd gemeenschappelijk hadden waren de teksten, de gedichten van anderen naast de eigen gedichten die wij zelf hebben gemaakt, geleefd en met een vorm van schroom – noem het gêne – elkaar wel eens toeschoven.
En toch: ik was de officiële getuige bij je huwelijk met Louisa (die je ook toen al eens ‘Wiske’ noemde).
Ik wist je twee zonen, Thomas en Jan geboren worden, ook enkele van jouw gedichten die je moeizaam, bijna aarzelend onderbracht in cycli en soms in bundels.
Over wat we in het hoofd en in het bloed hadden – je noemde dat ‘roeping’ om mij te tergen – daar hebben wij niet zo vaak over gepraat.
Wij hielden van eten en van wijn zonder woorden.
Terloops heb ik jou tot viermaal toe een telkens licht gewijzigde versie van altijd datzelfde gedicht waar ik mee zat ‘Syllabus van de roos’ in handschrift aangeboden. Alle vier heb je ze aangenomen. Achteraf er nooit op gereageerd en ik heb je laten betijen omdat ik vermoedde dat woorden alleen maar versies van de stilte kunnen zijn en ik al voelde en zag dat mijn gedichten nooit helemaal voltooid of af zouden zijn, ik waarschijnlijk misschien wel echt doorhad dat mijn verzen bij jou in goede handen waren.
En hier sta ik nu, Michel, met de groeten van vrienden, van dichters: van Vera die je uitwuift met een vers van puur zonlicht, die straks naar jouw stem tast en enkele van jouw gedichten leest; groeten van Marcel die het blanco blad verminkt, een nieuw ‘dada’ gedicht begint, groeten van Anneleen die jou stiekem een sigaret aanreikt; van Dirk, van Eric en Hans die met overgave en kennis jouw gedichten hebben gespeld.
Groeten van Joris Gerits die vindt dat jij een onnavolgbaar mooi ‘Tombeau’ gedicht voor je vader schreef, vaarwel van Lucienne die in het ziekenhuis van een vijfde heupoperatie herstelt; groeten van Jan, van Tino van wie ik niets heb gelezen maar die het liefst nog in het Frans schrijft, van Marc Tiefenthal die andermaal voor jou een vuurspuwend ‘Coltrane’ gedicht uitprobeert; van Henri-Floris die aan zijn blog werkt, vooral ’s nachts leeft, en almaar leest en geeuwt; groeten van hartsvriend Wilfried die zich excuseert omdat hij een kwartiertje eerder dan jij is afgereisd.
Springerige groeten van Ornette Coleman die jou en Jan met zijn krijtende altsax van wit metaal achternazit in park Den Brandt.
Groeten ook van Rody die schaduwrijke woorden uit je handschrift plukt en die op een weegschaal weegt. Vaarwel van Leonard en van Gerd, van Gust, Robby en Gerda, van de vrienden van de donderdagavond, van de geweldenaars/klaplopers en versierde figuranten van café Bato Batu.
Vaarwel van allen die hier zijn, - niet zijn – die jou gehoord, ontmoet, gelezen, verzwegen hebben.
Adieu van mij, omdat wij een zeer onvolledige en daarom perfecte relatie hebben gehad.
Ik dank je, Michel.
Omdat ik, met die andere woorden, nagenoeg hetzelfde als jij heb geschreven, blijf ik je opzoeken en ondervragen. Je in mij vasthouden en verliezen. Van je houden.
Roger M.J. DE NEEF
Na voorlezing van een brief namens de Poolse familie (met simultaanvertaling) van getuigenissen van een medestudente van Michel Bartosik (over het wonderjaar 1968) en van een studente en promovenda van prof. dr. Michel Bartosik, kwamen Jan Struelens, Erik Spinoy en Dirk van Bastelaere aan het woord. Laatste spreker vond het kennelijk de geschikte gelegenheid om een van die pedante, pseudo-diepzinnige uiteenzettingen te houden waarop hij kennelijk een patent heeft.
Vera Alexander Beerten sloot de plechtigheid af met de lezing van een paar gedichten van Michel Bartosik, waarna de asurn ter aarde werd besteld op het Ereperk van Schoonselhof.
Waren o.a. aanwezig: Arne Adams, Alstein, Maris Bayar, Bert Bevers, Peter Bormans, Frank de Crits, Roger Derijckel, Gerdi Esch, Joris Gerits, Jules Gilles, Clara Haesaert, Henri-Floris Jespers, Pruts Lantsoght, Constance de Neef, Leonard Nolens, Renaat Ramon, Adriaan Raemdonck, Tony Rombouts, Gerd Segers, Walter Soethoudt, Marc Tiefenthal, Jean Weisgerber.
&
Attenties
Geste
van het kind
naar de besneeuwde straat
Hierzie – twee kaarsen
één voor bij de boeken
één voor als het koud is
Michel BARTOSIK
